Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti arxeologiyadan izohli lug

Yerqo‘rg‘on shahri – mil. avv. VIII asrlarda janubiy Sug‘dning markaziy yirik shahri hisoblangan. Yerqo‘rg‘on yodgorligi XX asrning boshlarida qayd qilingan bo‘lsa-da, 1973-yilda keng tadqiqot ishlari boshlangan. Keyingi yillarda olib borilgan tadqiqot ishlari natijasida yodgorlikning topografiyasi, stratigrafiyasi, moddiy manbalari R.X.Sulaymonov tomonidan keng o‘rganilgan.
Yerqo‘rg‘onning to‘rtta qurilish bosqichi aniqlangan. Birinchi bosqich – mil. avv. IX–VIII asrlarga oid bo‘lib, bu davrda mudofaalangan qal’a sifatida qurilgan. Ikkinchi bosqich mil. avv. VI asrdan boshlanib, bu davrda ichki mudofaa devori qurilgan. Shahar 35 gektar maydonni egallagan. Uchinchi bosqich – mil. avv. III–II asrlarga oid bo‘lib, bu davrda ichki mudofaa devori qayta ta’mirlangan. Tashqi mudofaa devor noto‘g‘ri to‘rtburchak shaklda qurilib, 150 gektar hududni egallagan. Bu davrda daxma ham bunyod etilgan. To‘rtinchi qurilish bosqichi milodiy III asrga oid bo‘lib, bu davrda shaharning ichki va tashqi mudofaa devorlari qayta tiklangan. Ark, ibodatxona majmuasi, maqbara bunyod etilgan. Shaharda hayot milodiy VI asrgacha davom etgan.
Yerqo‘rg‘onning ichki shahri mudofaa devorining balandligi 8 metr bo‘lib, har 10-12 metrdan minoralar qurilgan. Ichki shaharning shimoliy qismida to‘g‘ri to‘rtburchakli baland g‘ishtdan bunyod etilgan platforma ustiga ark qurilgan. Ichki shaharning janubida ibodatxona bo‘lgan. Shimol va janub tomonida shahar darvozasi o‘rnatilgan. Shaharning sharqiy tomonidagi devorlar bo‘ylab kulolchilik ustaxonalari joylashgan. Tashqi shaharning janubida daxma, shimolida maqbara qurilgan. Janubi-sharqiy tomonida aholining turar joylari aniqlangan. Aholining uylari va qo‘rg‘onlari Qashqadaryo havzasi bo‘ylarida ham bo‘lgan. Bu hududlarda bog‘lar va dalalarning izlari aniqlangan. Bu esa aholi bog‘dorchilik va dehqonchilik bilan shug‘ullanganidan darak beradi.