|
Neftning sirt tarangligi, deb qaysiki suyuqlik oʻzinshp sirtining oʻzgarishiga qarshilik koʻrsatadigan kuch- ia aytiladi. Yuza qatlam maydon birligiga toʻgʻri keladi kuch (dinada yoki Nyutonda) sirt taranglik birligi dsb qabul qilinadi.
Sirt taranglikpi x.ar xil muxit chsgarasida ulchash mumkin. Kuypdagi 6- jadvalda baʼzi konlardagi nsftni havo va suv muhitidagi sirt taranglik kattaligi ksltiril- gan.
6-jadval.
Konlardagi neftning zichligi, uning havoga va suvga nnsbatan sirt tarangligi
11eft
|
Zichligi
|
Sirz tarangligi, dn g smʻ
|
Havo nisbati
|
Suvga nisbati
|
Suraxan
|
0,797
|
25,8
|
27,8
|
Balaxan
|
0,875
|
25,9
|
27,1
|
Bibi Eybat
|
0,880
|
29,2
|
22,0
|
Binodagli
|
0,932
|
31,0
|
19.0
|
Suv
|
1,00
|
_ _22-7
|
0,00
|
Neftning optik faolligi - bu neft va neft maqsulotlarining sruglik nurlarini polyarizatsiya yassili-, gida doimo ung aylanishidir. Aylanish burchagi 0,1° dan bir necha 1radusga boradi. Bundan tashqari nefglarni geo-1 logik spishi usishi bilan optik aylanish kattaligi kich- rayadi.
Faqat organik qoldikdardan hosil boʻlgan moddapar optik faoolikka ega, neftning bu xususiyati uning organik moddilan x,osil bulgap degan nazariyaga yana bir k,up1imcha nebo! buladi.
Nefgni qotigpi va erishi neft odatda gabiagda suyuk. x.olatda uchraydi. Ammo baʼzi holatlarda ozgina x.arorag1Sh nasaynshiga neft kuyuqlashadi. Bu asosan iyeftng tarkibidagi qaggiq parafinni mikdoriga bogliq. Qanchali* parafin kup bulsa, shunchalik neftni qotishi osoy buladi. Nef gni QOGP1NINP uni kuyukdashishi bilan adashtirmaslik
-L)
ksrak. Neft yengil va harakatchan birikmalarini yuqotishi qisobiga quyukdashishi mumkin.
Issiqlik beruvchanlik xususiyati - deb 1kg sqilgʻini (neftni) tulik, oxirigacha yonganda ajralib chik,adigan kaporiyadagi issikdik mikdoriga aytiladi.
Elektrik xususiyati. Neft va neft mahsuloti doimo dielektrik hisoblanadi. Yaʼni elektr tokiii ugkazmaydi. Shu uchuy neft mahsulotidan ishlab chiqarishda \ar hil izolyatorlar tayyorlashda foydalaniladi.
Molekulyar ogʻirligi. Neftni molekulyar ogʻirligi undan fraksiyalarini urtacha arifmetik molekulyar ogʻirlik yigʻindisiga teig. Neftni oʻrta molekulyar ogʻirligi 240-290 oraligʻidadir. Neftni tarkibida qatron (smola) moddalar kunaysa, molekulyar ogʻirligi bundan ham ortishi mumkin. 11eft fraksiyalarini molekulyar ogʻirligi 7- jadvalda kel- tnrilgan.
7- jadvai
n
|
yeft fraksiyalarini molekulyar ogirligi
|
Fraksiya
|
Molekulyar o girl i k
|
Fraksiya
|
Molekulyar o girl i k
|
160" gacha
|
100-106
|
400-425°
|
281-305
|
160-200°
|
124-137
|
425-450°
|
310-328
|
220-270°
|
158-172
|
450-475
|
335-379
|
<00-325°
|
210-229
|
500-525°
|
397-410
|
<50-375°
|
243-265
|
525-550°
|
422-436
|
375-400°
|
265-284
|
|
|
Neftni issiqlikdan kengayishi koeffitsiyenti.
Neft hajmini issikdikdan kengayish xususiyatiga issikdikdan kengayish koeffitsiyenti deyiladi. Neftning molekulalari juda murakkab tuzilgani uchun, uni tarkibi uzgarishi bilan issikdigi kengayishi koeffitsiyenti ham u p aradi.
Neftni tarkibidagi qattiq uglevodorodlar borligi gufayli issikdik kengayishi koeffitsiyenti va zichligini xdrorat bilan urtasidagi bogʻlikdigi toʻgʻri chizikdi emas. Issikdik kengayishi koeffitsiyenti kuyidagi formula bilan ifodalanadi:
Q — f (t)A
Yengil neftlar havorang va kukish lyuminessensiya, shuningdek ogʻirlari-sariq, qoʻngʻirsimon-sarik va qoramtirdir. Neftning bu xususiyatini bilish amaliyotda kerni tekshirishda juda katga ahamiyatga egadir (kernda neftlarning izlari qoladi).
Neftning siqiluvchanligi, uni tashqi muhit taʼsiri ostida uz hajmini uzgarz irishiga aytiladi. Bu xossasi siqiluvchanlik koeffitsiyenta bilan xarakterlanadi, yaʼni
rn = - 1/V * AV/ AR|Pa 11
bu yerda: V - neftning boshlangich zichligi;
AV - oʻzgarilgan xajm;
AR - oʻzgarilgan bosim.
Siqiluvchanlik koeffitsiyenta deb, bosim bir birlikka /AR/ uzgarganda neft hajmi qancha uzgarishipi /AV/ kursatuvchi katgalikka aytiladi. Siqiluvchanlik koeffitsiyenta, shuningdek neftni taranglik
xususiyatlarini ham uz ichiga olgap. Siqiluvchanlik koeffitsiyenta haroratga toʻgʻri va bosimga teskari proporsionaldir. Neftning siqiluvchanlik
koeffitsiyeptini kuyidagi 4 - rayem orqali anikdanadi.
4-rasm. 11sf| nish siqiluvchanlik koeffitsiyenta.
Do'stlaringiz bilan baham: |
