Nazariy fizika kursi

Ixtiyoriy  harakatdagi zary ad lar sistem asining  dipol  yaqin- 
lashishdagi  elektromagnit  m aydoni  ko‘ndalang  sferik  to ‘lqin, 
zaryadlar  esa  to ‘lqin  m anbasi  ekan.
(8.58)
Bu  xulosaga  ko'ra  (8.50)  shartni  boshqacha  talqin  qilish  mum kin.
168

---

8.4 
Dipol  nurlanishi
Yuqorida  dipol  yaqinlashishida  maydon  kuchlanganliklm i  uchun 
olingan natijalar asosida nurlanish intensibligini - nurlanish yo'nalishiga 
pcrpendikulyar  turgan  birlik  yuzadan  birlik  vaqtda  o‘tuvchi  elektr <> 
magnit  maydon  energiyasini  hisoblaymiz.
Q u tb   o‘qi  dipol  momenti 
d
 bo'ylab  yo‘nalgan  sferik  koordinatalar 
sistemasini 
г,  в,  ф
 (8.3-rasm) kiritam iz.  M agnit maydon kuchlanganligi 
//  ning  yo‘nalishi  kenglik  chizig‘iga  urunm a  bo‘ylab  azim utal  burchak 
i/’  ning  kamayish  tom oniga  yo‘nalgan 
[n, d
]  vektor  bilan  aniqlanadi.  U 
sferik koordinatalar  sistemasida quyidagi  proeksiyalarga ega bo'ladi:
H r
  =  0, 
Hg
  =   0, 
sin 
в.
c^r
(8.59)
Elektr  maydon  kuchlanganligi 
E  
ning  proeksiyalari  quyidagi  ifodalar 
bilan  aniqlanadi:
E r
  =   0, 
Eg  =
d 
■
—  sin0,
-7
err
Еф  =
 0.
(8.60)
Bu  ifodalardan  ko‘rinib  turibdiki, 
maydon 
в
 =  
-к/2
  tekislikda  o‘zining 
eng  katta  qivm atiga  erishib,  qutb 
o‘qiga  yaqinlashgan  sari  nolgacha 
kamayib  boradi.
Nurlanayotgan sistemaning Poyn-
l ing vektorini  hisoblaymiz:
2
/ 71
(  
-~d--^W//r  \
 
\
Jt'  \.
8.3-rasm:
1
S  =  
^-\EH\
  =