Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti kimyo va ekologiya kafedrasi


Ionlar  zaryadlangan  zarrachalar  bo’lib,  atom  elektron  berganda  yoki



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet96/117
Sana18.07.2021
Hajmi1,07 Mb.
#122742
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   117
Bog'liq
kimyo oqitish nazariyasi va metodikasi fanidan maruzalar matni

Ionlar  zaryadlangan  zarrachalar  bo’lib,  atom  elektron  berganda  yoki 
elektron biriktirib olganda ana shu ionlarga aylanadi.  
Ionlar  orasidagi  elektrostatik    tortishuv  kuchi  ta`sirida  hosil  bo’lgan 
bog’lanish ion bog’lanish deb,  hosil bo’lgan birikmalar esa ion birikmalar deb 
ataladi.  
Oksidlanish darajasi mavzusini o’rganishda  :  
a).  O’quvchilarda  oksidlanish  darajasi  tushunchasining  mohiyatini  anglab 
yetish,  moddaning  formulasiga  qarab  ham,  elektrmanfiylik  mavzusida  olingan 
bilimlar  asosida  oksidlanish  darajalarini  aniqlay  olish  kabi  malakalarni 
shakllantirish:  
b). Oksidlanish  darajalarini  belgilash, oksidlanish  – qaytarilish reaksiyalari 
tenglamalarini  tuza  bilish  natijasida    qaysi  element  oksidlanadi,  qaysi  element 
qaytariladi  kabi o’quv malakalarini shakllantirish va tarbiyalash. 
 
Dars yangi mavzu mazmunini tushuntirish bilan boshlanadi. Bu dars oldingi 
mavzularga  bogliq  bo’lganligi  sababli  so’rash  va  mustahkamlash  bilan  qo’shib 
olib  boriladi.  Avvalo,  o’qituvchi    darsni    vodorodning  xossalari  va  ishlatilishini 
takrorlash  va  eslashni  taklif  qiladi.  Vodorodning    kislorod  bilan  birikishi  – 
oksidlanish  jarayoni,  oksidlovchi,  qaytaruvchi,  oksidlandi,  qaytarildi  kabi 
tushunchalarning mohiyati eslanadi. 
Oksidlanish darajasi - bir atomdan ikkinchi atomga siljigan elektornlar soni 
bilan  ifodalanishi  tushuntirib  beriladi.  Shuningdek,  qanday  hollarda  oksidlanish 
darajasi nolga  hamda element valentligiga teng bo’lishi sharklanadi. 
Kristall panjaralar mavzusida: 
a).  O’quvchilarga  kristall  panjaralar  haqida  tushuncha  berish.  Ion, 
molekulyar, atom kristall  panjaralari tiplari haqida, ularning fizik xossalari haqida 
ma`lumot berish.  
b). Olingan ma`lumotlar asosida moddalardagi kristall panjaralarni tiplarga 
ajrata bilish. 
Dars  boshlanishida  oksidlanish  darajasi,  oksidlanish  -  qaytarilish 
reaksiyalari  haqidagi  bilimlar  qisqacha  takrorlanib,  mustaqil  ish  beriladi,    ya`ni 
muayyan  reaksiya  tenglamalarini  yozib,  oksidlanish  darajasi  va  oksidlovchi 
qaytaruvchi atomlarni ko’rsatish  taklif etiladi. 
Kristall  va  amorf  moddalar.    Agar  temirni  mexanik  jixatdan  maydalasak,  
ham kichik bo’laklarda  uning shakli qoladi.  Bunday moddalar kristall moddalar 
deyiladi.    Shisha  smola  bo’laklari  maydalanganda  shaklsiz  holatga  kiradi.  Ular 
amorf  yoki  shaklsiz  deb  ataladi.    Shu  jarayon  va  tushunchalarni  o’qituvchi 
ko’rgazmalar  yordamida  batafsil  o’rgatadi.  Undan  keyin  kristall  panjaralarda 
ionlar, atomlar, molekulalar aniq tartibda joylashishi olmos, osh tuzi, grafit kristall 
panjaralari misolida tushuntiriladi. 
Ion  kristall  panjaralari  ion  bog’lanishli  birikmalarga  xos  osh  tuzi  kristall 
panjaralari  misolida  izohlanadi.  Atom  kristall  panjaralar  kovalent  bog’li 
birikmalarda  uchraydi,  buni  olmos,  grafit  panjaralari  misolida  o’quvchilarga 


 
79 
 
yetkaziladi.  Molekulyar  kristall  panjaralar  qirralari  qutbli  va  qutbsiz  molekulalar 
holida  uchraydi.  Bunga  kislorod  molekulasi  va  vodorod  xlorid  molekulasi  misol 
bo’ladi.  Ayrim  fizik  jismlarning  xossalari  kristall  panjaralarga  bog’liq  ekanligini 
o’quvchilarga singdirish kerak. Chunki moddaning tuzilishi ma`lum bo’lsa, uning 
xossalarini oldindan aytish yoki  xossalari aniq bo’lsa, uning tuzilishini belgilash 
mumkin.  Bu  hol  fanda  juda  katta  ahamiyatga  ega.  O’quvchilar  diqqatini 
moddalarning  bu  xususiyatiga  qarata  olish,  ularning  ijodiy  fikrlashlariga  shart-
sharoit  yaratish munosib zamin hozirlash imkonini beradi. 
                                          

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   92   93   94   95   96   97   98   99   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish