Navoiy kon- metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti fizikadan tajriba ishlarini bajarish

Nazorat savollar.
1. Maydonlar superpozitsiya prinsipining ma'nosi qanday?
2. Magnit maydon sirkulyasiyasi teoremasi qayerda va qachon qo'llaniladi?
3. Magnit maydonlarining paydo bo'lishining sabablari nima?
4.Magnit induksiya vektorining yo'nalishini aniqlash uchun qanday qoidalar mavjud?
5. Magnit maydonlarining xususiyatlari qanday? Ularning fizik ma'nosini ayting.
6.Magnit maydonning xususiyatlari qanday?

TAJRIBA ISHI № 10

FERROMAGNIT METALLARDAGI GISTREZIS HODISASI


Ishning maqsadi: Ferromagnit materiallar xususiyatlarini o'rganish. Temir o’zakning koersativ kuchini aniqlash, gisterezis halqasini olish va qoldiq magnitlanishning kattaligini aniqlash.
Kerakli asbob va jihozlar: U- ko’rinishidagi temir o’zak, (qattiq va plastinkalik),induktiv g’altak 2ta (600 o’ramlik, 5Om), reostat (10 Om, 5,7 A), “Xoll datdichigi”, Cobra 3 bazaviy bloki, kompyuter, dasturiy ta'minot, universal tok manbai 12 V / 2 A
Nazariy qism
Ferromagnetiklar deb umumiy holda nometall moddalarda (masalan: ferritlar) atomlarning magnit momentlarining ferromagnitlik tartibini o’rnatuvchi va metall moddalarda (masalan: temir) tartiblashgan elektronlar spin momentlarini hosil qiluvchi moddalarga aytiladi.
Ferromagnetiklik tartibi ko’pchilik magnit momentlarining bir-biriga nisbatan parallel joylashib qolishiga “domenlar” ham deyiladi. Mendeleev davriy sistemasining bir qancha elementlari(temir,nikel, kobalt, gadoliniy, terbiy, disproziy,tuliy,golmiy) shuningdek maxsus tayyorlangan qotishmalar o’zida ferromagnitlik xususiyatini namoyon qiladi.
B-ferromagnitdagi magnit induksiya vektori. Diamagnetiklar va paramagnttiklardagi kabi B- magnit induksiyasi H- magnit maydon kuchlanganligiga chiziqsiz bog’liq bo’lib, ammo to’yinish qiymatiga erishadi.
Tashqi magnit ta’siri olingan holda ham qoldiq magnitlanganlik B_qoldiq saqlanib qoladi. Ferromagnitlarlarning nisbiy magnit singdiruvchanligi μ-doimiy kattalik emas va juda katta qiymatlarga ega bo’lishi mumkin (ichki magnit maydoni uning tashqi magnit maydonini minglab marta orttirib yuborishi mumkin, μ ≈ 1 ga yaqin.