Navoiy kon- metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti fizikadan tajriba ishlarini bajarish

1-rasm 2-rasm
1- rasm. B_i Vektorning aylanishi yo’nalishi, 2- rasm. Vektor rotorining aylanishi yo’nalishi
Magnit maydoni chizig'iga to'g'ri keladigan konturni tanlaymiz. Keyin vektor konturga tegib boruvchi qism bilan birga yo'naltiriladi.
Vektorning aylanishi haqidagi teorema: Vektorning har qanday yopiq kontur bo'ylab aylanishi, kontur L bilan chegaralangan S magnit maydoni oqimi yuzasiga ko'paytmasining algebraik yig’indisiga teng bo'ladi.
(1)
Umumiy holda: bu erda j - tok zichligi, dS - bu o'tkazgichning ko’ndalang kesimidir.
Differensial rasmda bir vektorning aylanish teoremasi quyidagicha ifodalanadi:
(3)

Bu yerda, j -tok zichligi μ₀ - magnit maydon doimiysi

Aylanish teorema quyidagi fizik ma'noga ega:
1. Magnit maydonning induksiya kuch chiziqlari berk chiziqlardir
2. Magnit maydonni faqat harakatdagi zaryadlar vujudga keltiradi.
3.Magnit maydon induksiya vektori sirkulyasiyasi noldan farqli bo’lib,bu uni uyurmali maydon ekanligidan darak beradi.
(4)
(5)



3- rasm. . 4- rasm.


(6)
Oqim bilan to'g'ridan to'g'ri tokli o’tkazgichlar magnetostatik maydoni. Magnit induksiya vektori 4- rasmdagi "bizdan" tekislikka nisbatan perpendikulyar yo'naltirilgan.
Bio-Savar-Laplas qonuniga muvofiq:

Tog’ri burchakli uchburchaklardan SOG va FDA quyidagilardir:
(8)
Qiymati (10) dan (9) ga almashtirgandan so'ng, quyidagilarga erishamiz:


(9)
Biz olingan burchakka a ning burchakka nisbatan birlashtirilishini va sonlu uzunlikdagi oqim bilan o'tkazgich magnitining indiksiyasini hisoblash uchun formulani hosil kiritamiz:
) (10).


(11).
Agar fazoning hamma nuqtalarida magnit induksiya vektorlari kattaligi va yo'nalishi bo'yicha teng bo'lib qolsa, bunday maydon teng kuchli deyiladi.

5. rasm. Ikki parallel o'tkazgichning magnit maydonini hisoblash

Tokli o’tkazgichlar oqimlari magnit maydonlarni hosil qiladi, ularning oqim kuchi oqimlarni o'rab turgan doiralarni ifodalaydi (6- rasm). Magnit kuchlarining burilish yo'nalishlari o'ng parma qoidasi bilan belgilanadi. Magnit induksiya vektorlari mos keladigan kuch yo'nalishlariga urinma va shuning uchun radius vektorlariga perpendikulyar Magnit indüksiya vektorlarining modullari va Bio-Savar-Laplas qonuni mavjud:

(12)
Natijada olingan magnit maydonni indüksiya prinsipi quyidagicha belgilanadi:
(13)
Vektorli B ning soni qiymati kosinuslar teoremasi tomonidan aniqlanishi mumkin:
(14)


(15)
6- rasmda ramka ichida paydo bo'lgan magnit maydonning modeli ramkaning yon tomonlarida oqayotgan oqimlardan ko'rsatilgan.

6- rasm. Chiziqning har bir tomoni bo'ylab tok kuchi I va l uzunlikdagi magnit maydonning yo'nalishlari.
Ushbu rasmdan ko'rinib turganidek, kuchning barcha yo'nalishlari tanlangan nuqtada bir xil yo'nalishga ega. Ularning har biri ramkaning tekisligiga perpendikulyar, shuning uchun paydo bo'lgan vektor xuddi shu tarzda yo'naltiriladi
(16)