Navoiy davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti fizika va astronomiya o

4-LABORATORIYA ISHI

YIG`UVCHI VA TARQATUVCHI LINZALARNING FOKUS MASOFASINI ANIQLASH
Darsning maqsadi:
Ta’limiy: Yig‘uvchi va tarqatuvchi linzalarning fokus masofasini laboratoriya jihozlari yordamida aniqlashni o‘rganish
Tarbiyaviy: O‘zaro hurmat, hamkorlik va faollikka o‘rgatish, talabalarning jamoada ishlash orqali o‘zaro do‘stlik munosabatlarini tarbiyalash, ta’lim berish bilan bir qatorda talabalarda milliy g‘ururni shakllantirish
Rivojlantiruvchi: Talabalarni ijodiy va mustaqil fikrlarini rivojlantirish, shaxsiy psixologik xususiyatlarini rivojlantirish, nutq boyligini o‘stirish, bilim saviyasini oshirish
Kasbga yo‘llovchi: Mavzu yuzasidan talabalarda kasbga nisbatan qiziqish uyg‘otish
Kompetensiyaviy: Kommunikativ, axborot bilan ishlash, o‘z-o‘zini rivojlantirish, ijtimoiy faol fuqarolik, milliy va umummadaniy
Dars turi: Aralash
Dars uslubi: Ko‘rgazmali, og‘zaki
Dars metodlari: ”Bilimlar qasri”
Dars usuli: Interfaol, noan’anaviy
Dars didaktikasi: Laboratoriya kitobi, mavzuga oid tarqatma materiallari
Kerakli asbob va buyumlar: Optik taglik, xira shishali yoritgich, qavariq va botiq linzalar, linzalarni mahkamlab qo‘yadigan ustun.
Ishning maqsadi: Linzalarni o‘rganish, qavariq va botiq linza­lar­ning focus masofasini aniqlash.


Nazariy qism.
Geometrik optikaning vazifasi shaffof muhitlarda yorug‘lik energiyasining tarqalish qonunlarini o‘rganish, tasvir yasash hamda optik asboblar va sistemalarda nur yo‘lini hisoblashdan iboratdir. Linza optik asboblarning asosiy qismi bo‘lib, ikkita sferik sirt bilan chegaralangan tiniq jismdir. Linzalar tashqi ko‘rinishi jihatidan qavariq (a, b, d,e) yoki botiq (a,b,d,e) bo‘lib, nurlar yo‘lini o‘zgartirish uchun ishlatiladi (2,3,4-rasmlarga qarang). Linzani chegaralovchi sirt egrilik markazi S₁ va S₂ nuqta orqali o‘tuvchi to‘g‘ri chiziq, uni bosh optik o‘qi deyiladi.
Agar O₁ O₂<1 S₂R₁ yeki O₁ O₂<2 O₂ R₂ bo‘lsa, O₁ va O₂– larni bitta O nuqtada umumlashgan deyish mumkin, u nuqta linzaning optik markazi deb ataladi.