Navoiy davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti fizika va astronomiya o

1-mashq. Yig‘uvchi linzaning fokus masofasini aniqlash.

1. 
   Yo‘naltirgich reykaga shunday optik sxema tuzamizki –ekranda buyumning tiniq tasviri hosil bo‘lsin. (5- rasm)
   
2. 
   Linzadan buyumgacha va linzadan tasvirgacha bo‘lgan masofa ni mm larda o‘lchang.
   
3. 
   1 va 2 – punktni 3–5 marta takrorlang.
   

3 formulaga asosan yig‘uvchi linzaning fokus masofasini va tajriba xatoligini hisoblang, natijani 1 –jadvalga yozing.

5-rasm.
1-jadval

№	(mm)	(mm)	f(mm)	f (mm)
1.
2.
3.
O‘rt

A
a b


y
6-rasm

2-mashq.

1. 
   Yig‘uvchi linzani buyumga nisbatan shunday joylashtiramizki ekranda kattalashtirilgan tiniq tasvir hosil bo‘lsin.
   
2. 
   Linzani yo‘naltiruvchi reyka bo‘ylab surib, ekranda kichik­lashtirilgan tasvir hosil qilamiz.
   

(6 rasm qarang)
Rasmdan Aab; (5)
5 -formulani va b ga nisbatan yechib
(6)
hosil qilamiz.
ga asosan (7)

3. 
   A va ni mm da o‘lchab 7-formula yordamida f ni hisoblaymiz natijani 2-jadvalga yozamiz.
   

2-jadval.

№	А (mm)	(mm)	f(mm)
1.
2.
3.
O‘rt.

3-mashq.


SOCHUVCHI LINZANING FOKUS
MASOFASINI ANIQLASH
Agar (A) unqtadan chiqib, ig‘uvchi linza (B) orqali o‘tib, (C) nuqtada ig‘ilayotgan nurlar yo‘liga sochuvchi linza D quyilsa, tasvir (A buyumning B linzadan tasviri) linzadan o‘zoqlashadi (E) (rasm). Rasmdan EД=a, СД=в deb belgilasan va в-ni ishorasini hisobga olib, 3-formuladan
(8)
ni hosil qilamiz. Tajribada a,в ni mm-da ulchab, f ni 8 yordamida hisoblaymiz va natijani jadvalga yozamiz.




7-rasm
3-jadval

№	а (mm)	в (mm)	f (mm)	Δ f
1.
2.
3.
4.
5.

Mavzuni mustahkamlash uchun “Bilimlar qasri” metodidan foyda­lanamiz.

Bu metodda ikkala guruhdan bittadan talaba chiqib qasrga kirish uchun har bir zinadan ko‘tarilish uchun bitta konvert ichidagi savolga javob berishi kerak.6 ta savolga ya’ni konvertlar ichidagi va zinalarda joylashtirilgan savollarga javob berishlari kerak. Barcha savollarga to‘liq javob bergan guruh bilimlar qasriga kirishadi va g‘olib guruh bo‘lishadi. Har bitta talaba bittadan savolga javob berib ham guruhiga ham o‘ziga ball yig‘ib boradi.

I-guruh savollari

1.Linza deb nimaga aytiladi?

(Bir yoki ikki tomoni sferik sirt bilan chegaralangan shaffof jism linza den ataladi)
2.Linzaning qanday turlari mavjud?
(Qavariq va botiq)
3.Qavariq linza tasvirini keltiring
4.Botiq linza tasvirini keltiring
5. Linzaning optik kuchi nima?
(Fokus masofasiga teskari kattalik linzaning optik kuchi deyiladi)
6.Linzaning optik kuchi formulasi qanday?
(D=1/F)
II-guruh savollari
1.Linza formulasi qanday?
( )
2.Linzaning optik kuchi birligi qanday?
(Dioptriya)
3.Nurlarni bitta nuqtaga yig‘ish xususiyatiga ega bo‘lga linza qanday nomlanadi? (Yig‘uvchi linza)
4.Linzaning kattalashtirish koeffitsiyenti formulasi qanday?
( )

5.Linza formulasidan buyumdan linzagacha bo‘lgan masofa qanday belgilanadi?(d)

6. Linza formulasidan linzadan tasvirgacha bo‘lgan masofa qanday belgilanadi? (f)

Sinov savollari

1. 
   Linza, linzaning koordinal elementlari?
   
2. 
   Linzani xarakterlovchi kattaliklar?
   
3. 
   Linza nuqsonlari va uning bartaraf etish usullari?
   
4. 
   Yig‘uvchi linzada tasvir yasash?
   
5. 
   1, 2 – mashqlarning bajarish tartiblarini tushuntirish?
   
6. 
   Linza deb nimaga aytiladi?
   
7. 
   Yupqa linzalarning asosiy formulasini chiqaring.
   
8. 
   Ishning bajarish tartibi.
   

5-LABORATORIYA ISHI
MIKROSKOPNI TUZILISHINI O‘RGANISH


Darsning maqsadi:
Ta’limiy : Mikroskopni tuzilishini o‘rganish
Tarbiyaviy: O‘zaro hurmat, hamkorlik va faollikka o‘rgatish, talabalarning jamoada ishlash orqali o‘zaro do‘stlik munosabatlarini tarbiyalash, ta’lim berish bilan bir qatorda talabalarda milliy g‘ururni shakllantirish
Rivojlantiruvchi: Talabalarni ijodiy va mustaqil fikrlarini rivoj­lan­tirish, shaxsiy psixologik xususiyatlarini rivojlantirish, nutq boyli­gini o‘stirish, bilim saviyasini oshirish
Kasbga yo‘llovchi: Mavzu yuzasidan talabalarda kasbga nisbatan qiziqish uyg‘otish
Kompetensiyaviy: Kommunikativ, axborot bilan ishlash, o‘z-o‘zi­ni rivojlantirish, ijtimoiy faol fuqarolik, milliy va umummadaniy
Dars turi: Aralash
Dars uslubi: Ko‘rgazmali, og‘zaki
Dars metodlari: “Mavzudagi atamalarni aniqlang”
Dars usuli: Interfaol, noan’anaviy
Dars didaktikasi: Laboratoriya kitobi, mavzuga oid tarqatma materiallari