Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари

Қузғалмас адсорбент қатламли адсорберлар

Қўғалмас адсорбент қатлами адсорберлар маълум қалинликда қатламда адсорбент солинган вертикал ёки горизонтал цилиндр корпусдан иборат (1.51-расм, а). Даврий адсорбция жараёнлари тўрт босқичда борадиган тўрт фазали усул билан амалга оширилади.
Биринчи босқич–адсорбциянинг ўзи, буғ–газ аралашмаси таркибидаги компонентнинг адсорбентга юталиши ва ютувчининг шу компонент билан тўйиниши. Ускуна тепасидаги икки штуцердан берилган газ адсорбент қатлами орқали ўтиб 3–штуцердан чиқиб кетади.





1.51 – расм. Қўзғалмас адсорбент қатламли адсорберлар:
а – вертикал. 1- корпус; 2– буғ-газ аралашмаси ва ҳаво кирадиган штуцер; 3 –шулар чиқадиган штуцер; 4–сув буғи бериладиган барботер; 5– десорбцияда буғ чиқадиган штуцер; 6–конденсат чиқадиган штуцер; 7 – адсорбент юкланадиган люк; 8 – адсорбент чиқариб олинадиган люк; 9 ва 10 – ички ва ташқи цилиндр панжара.

Иккинчи босқич–адсорбент таркибидаги ютилган компонентни чиқариб юбориш, яъни десорбция. Ускунага буғ-газ аралашмасини бериш тўхтатилади ва 4-барботёрдан сув буғи берилади. Буғ конденсати эса 6-штуцердан тушиб кетади.

Учинчи босқич–адсорбентни қуритиш. Сув буғи бериш тўхтатилади ва 2-штуцер орқали иссиқ ҳаво берилади. Иссиқ ҳаво ютувчини қуритиб 3-штуцердан чиқиб кетади.
Тўртинчи босқич – адсорбентни совитиш. Иссиқ ҳаво бериш тўхтатилади ва ютувчи, совуқ ҳаво билан совутилади. Ҳаво 2-штуцердан кириб учинчисидан чиқиб кетади.
Юқоридаги тўртта босқич тугагандан кейин адсорбернинг иш цикли қайтадан бошланади. Ускунага адсорбентни юклаш ва чиқариб олиш (вақти-вақти билан) 7 ва 8 – люклар орқали бажарилади.


6.34. Ҳаракатланадиган адсорбентли адсорберлар

Бундай ускуналарнинг ўзи ҳам икки турга бўлинади: 1) газлар таркибидаги компонентни ютишга мўлжалланган колонна кўринишидаги адсорберлар; 2) суюқ фазадан адсорбция қилувчи механик транспорт мосламасига эга ускуналар.

Биринчи турдаги адсорбер 1.52-расмда кўрсатилган. У ичига совутгич, иситгич ва тақсимлаш тарелкалари ўрнатилган колоннадан иборат. Адсорбент колоннанинг тепасидан киритилади ва пастга ҳаракатланади. Унинг ҳаракат тезлиги ускунананинг остги қисмидаги чиқариш қурилмаси ёрдамида созланади. Адсорбент тепадан пастга ҳаракатланишда дастлаб совитгич трубалари ичида совитилади, кейин 5- штуцердан кираётган буғ-газ аралашмаси билан таъсирлашиб керакли компонентни ютиб олади. Қолган аралашма 12-штуцердан чиқиб кетади.
Кейин адсорбент десорбция секциясидаги трубали иситгичда иситилади ва пастга тушаверишда 15-штуцердан кираётган ўткир сув буғи билан таъсирлашади. Адсорбент таркибидаги ютилган моддани ўзига олган сув буғи 11-штуцердан чиқиб кетади. Тозаланган адсорбент эса ускунанинг остки қисмидан чиқариб олинади. Тақсимлаш тарелкалари адсорбция ва десорбция секцияларидаги буғ-газ аралашмаларини ўзаро аралашувининг олдини олишга мўлжалланган.
Механик транспорт мосламасига эга бўлган адсорберларда суюқ фаза оқиши учун мўлжалланган тешиклари бўлган шнеклар ёки чўмичли элеваторлар ёрдамида адсорбент ҳаракатлантирилади.