Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари



Download 2,58 Mb.
bet2/87
Sana02.06.2023
Hajmi2,58 Mb.
#947904
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   87
Bog'liq
Корхона жихозлари2

5-боб. Буғлатиш қурилмалари

60

5.1. Буғлатиш

60

5.2. Сиртли буғлатиш ускуналари

61

5.3. Буғлатиш ускуналарининг бошқа турлари

63

5.4. Кўп корпусли буғлатиш қурилмалари

65

5.5. Буғлатиш қурилмаларини такомиллаштириш

68

6-боб. Модда алмашиниш ускуналари

69

6.1. Модда алмашиниш жараёнлари ва уларнинг турлари

70

6.3. Плёнкали абсорберлар

71

6.4. Насадкали абсорберлар

72

6.5. Насадкали абсорберларни ҳисоблаш .

74

6.6. Тарелкали колонналар

76

6.7. Тарелкаларнинг турлари

77

6.8. Тарелкали колонналарнинг асосий элементлари

78

6.9. Қалпоқчали тарелкалар

80

6.10. Клапанли тарелкалар

81

6.11. Тешикли тарелкалар

82

6.12. Йўналтирилган оқимли тарелкалар

84

6.13. Комбинацияли тарелкалар

85

6.14. Тарелкаларни танлаш

86

6.15. Абсорбцион –десорбцион қурилма

87

6.16. Ректификацион ускуналар

88

6.17. Экстракция

89

6.18. Гравитацион экстракторлар

90

6.19. Марказдан қочма экстракторлар

93

6.20. Қуритиш

94

6.21. Қуритгичлар

95

6.22. Камерали ва тунелли қуритгичлар

95

6.23. Тасмали қуритгичлар

98

6.24. Илмоқли қуритгичлар

98

6.25. Барабанли қуритгичлар

100

6.26. Мавҳум қайнаш қатламли қуритгичлар

102

6.27. Пуркагичли қуритгичлар

104

6.28. Пневматик қуритгичлар

105

6.29. Кондуктив қуритгичлар

106

6.30. Қуритгичларнинг махсус турлари

108

6.31. Қуритиш ускуналарини танлаш

111

6.32. Адсорбция

112

6.33. Қўзғалмас адсорбент қатламли адсорберлар

113

6.34. Ҳаракатланадиган адсорбентли адсорберлар

114

6.35. Мавҳум қайнаш қатламли адсорберлар

115

6.36. Ион алмаштириш ускуналари

117

6.37. Кристаллизация

118

6.38. Кристаллизаторлар

119

6.39. Такомиллаштирилган модда алмашинишнинг ускуналари

122

7-боб. Реакторлар

126

7.1. Кимёвий реакциялар ва уларнинг турлари

126

7.2. Кимёвий жараёнларнинг тезлиги

128

7.3. Реакцион ускуналар

128

7.4. Газ фаза учун реакторлар

130

7.5. Ҳажмий реакторлар

137

7.6. Колонна реакторлар

138

7.7. Газ ва қаттиқ жисм ўртасидаги реакциялар учун ускуналар

140

7.8. Реакторларни ҳисоблаш

143

8-боб. Механик жараёнларни бажарувчи машиналар

145

8.1. Механик жараёнлар ва уларнинг турлари

145

8.2. Қаттиқ жисмларни майдалаш

145

8.3. Йирик бўлакларга парчаловчи машиналар

147

8.4. Ўрта ва майда бўлакларга парчалагичлар

149

8.5. Нафис майдалаш

151

8.6. Ўрта нафис майдалаш учун тегирмонлар

153

8.7. Майдалагичларни ҳисоблаш

155

8.8. Материалларни навларга ажратиш. Элаклар

159

8.9. Дозаторлар ва киритгичлар

161

9-боб. Технологик қувурлар

164

9.1. Технологик қувурлар ва уларнинг категориялари

164

9.2.Трубалар, туташтириш деталлари, компенсаторлар ва қувурларнинг таянчлари

165


9.3. Қувурларнинг арматуралари

168

9.4. Клапанлар

171

9.5. Қувурларни йиғиш ва ишлатиш

174

Адабиётлар руйхати


1. Машины и аппараты химических производств: Учебник для вузов/И.И Поникаров, О.А.Перелыгин, В.Н.Доронин, М.Г.Гайнуллин. – М.: Машино-строение, 1989.-369с.


2.Технологическое обородудование химических и нефтигазопереработывающих заводов/Ю.И.Макаров, А.Э. Генкин.-М.: Машиностроение, 1969.-304с.
3. Процессы и аппараты химических промышленности: Учебник для техникумов/П.Г.Романков и др.-Л.: Химия, 1989.-560с.
4. Плановский А.Н., Николаев П.И. Процессы и аппараты химической и нефтехимической технологии: Учебник для вузов. -3-е изд. перераб и доп.-М.: Химия, 1987.-496 с.
5. Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии. 9-е изд., пер. и доп. М.: Химия, 1973,-754с.
6. Салимов З. , Тўйчиев И. Химиявий технология процесслари ва аппаратлари. -Т.: Ўšитувчи, 1987. -408б.
7. Лекае В.М. , Лекае А.В. Процессы и аппараты химической промышленности: Учебник. М.: «Высшая школа» , 1977. -256с.
8. Тетеревков А.И., Печковский В.В. Оборудование заводов неорганических веществ и основы проектирования. – Минск.: Выш. школа, 1981.-331с.
9. Генкин Ф.Э. Обородувание химических заводов. -4-е изд. перераб. И доп. - М.: Высш. шк., 1986.-280с.
10. Ҳуснутдинов В.А. и др. Оборудование производств неорганических веществ. - Л.: Химия, 1987.-248с.
11. Тетеревков А.И. и др. О бороудования заводов неорганических веществ: Сб. примеров и задач.- Минск.: Выш. шк. ,1984.-196с.
12.Позин М.Е. Технология минеральных удобрений: 5-е изд., перераб. –Л.: Химия, 1983.-336с.
13. Расчеты по технологии неорганических веществ/Под. ред. проф. М.Е.Позина. Л., Химия, 1977.-496с.
14. Козулин Н.А. и др. Примеры и задачи по курсу оборудования заводов химической промышленности.- М.: Машиностроение, 1966.-490с.
15. Справочник азотчика. 2-е изд. перераб. – М.:Химия, 1987.-464с.
16. Позин М.Е. и др. Расчеты по технологии неорганических веществ. - М.: Химия 1966.-604с.
17. Бесков С.Д. Технологические расчеты. – М.: Высш.шк., 1966.-520с.
18. Альперт Л.З. Основы проектирования химических установок: 4-е изд. перераб и доп. – М.: Высш.шк., 1989.-304с.
19. Машины и аппараты химических производств/Под ред. И.И. Чернобыльского. -3-е, перераб. и доп. М.: Машиностроение, 1975.- 456с.
20. Машины и аппараты химических производств. Примеры, и задачи /Под ред. В.Н. Соколова –Л.: Машиностроение, 1982.-384с.
21. Рейхсфельд В.О. и др. Реакционная аппаратура и машины заводов основного оргонического синтеза и синтетического каучука. -2-е изд., перераб. –Л.: Химия, 1985.-264с.
22. Перегудов В.В. Теплотехника и теплотехническое оборудование.–М.: Стройздат, 1990.-336с.
23. Абсорбция и пылеулавливание в производстве минеральных удобрений /Под ред. И.П.Мухленова.-М.: Химия, 1987. -287с.
24. Миркин А.З., Усиныш В.В. Трубопроводные системы: Справ. - М: Химия, 1991. -256с.
25. Алексеев Б.В., Барбашев Г.К. Производство цемента. - М.: Высш. шк., 1985.-264с.
26. Сыленок С.Г. и др. Печные агрегаты цементной промышленности.- М.: Машиностроение, 1984.-168с.

КИРИШ
1.Фанни ўрганишдан мақсад


Кундан кунга кимё саноати маҳсулотларига талаб ортиб бормоқда. Айниқса, жонажон Ўзбекистонимизнинг янада гуллаб яшнашида камёб саналган металл ва ёғоч материаллар ўрнини полимерлар эгаллаётганлиги, кимё технологиясида ишлаб чиқарилаётган халқ истеъмол моллари турларининг ошиб бораётганлиги муҳим аҳамиятга эга. Ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг миқдори ва сифати аввал бор қўлланилаётган ускуналарнинг самарали ва ишончли ишлашига боғлиқ.


«Кимё саноати жиҳозлари» фани кимё технологиясида, нометалл ва боғловчи моддалар ишлаб чиқаришда қўлланилаётган жиҳозларнинг тузилиши ва ишлаш принципини уларни лойиҳалаш ҳамда такомиллаштириш усулларини ўрганади. «Кимё технология ва биотехнология» йўналиши бўйича бакалавр даражасини олган ҳар бир мутахассис кимё технологияси ускуналарини тизимини ва ишлаш принципини уларни тўғри эксплутация қилишни ва ҳисоблашни билиши лозим. Бунга улар «Кимё саноати жиҳозлари» фанини чуқур ўзлаштириш билангина эришишлари мумкин. Фанни ўқитишда унга ажратилган соатдан келиб чиқиб жиҳозларнинг қайси технология таркибига киришига қараб эмас балки қўлланиш мақсадига қараб улар турларига бўлинган. Чунки бир хил машина ва ускуналар турли технологияларда қўлланилади. Жиҳозларни бундай турлаш уларни ўрганишни осонлаштиради. Масалан кўп жинсли сестималарни ажратувчи машина ва ускуналар, иссиқлик алмаштиргичлар ва бошқалар. Баъзи жараёнларни амалга оширишда бир неча ускуналарни ўз ичига оладиган қурилмалар (буғлатиш, ректификация ва бошқалар) қўлланилади. Маърузаларда бундай қурилмалар ва фақат айрим технологияларгагина хос бўлган ускуналар алоҳида кўриб ўтилади.
Фанни ўрганишда барча умуммухандислик фанларидан ва асосан «Кимё технологиясининг жараёнлари ва ускуналари», «Кимёвий технология назарий асослари», «Азот тутган бирикмалар технологияси», «Минерал ўғитлар технологияси», «Органик синтез технологияси», «Боғловчи моддалар технологияси», «Сода ва ишқорлар технологияси» каби фанлардан олинган билимларга таянилади.


2. Кимё саноати жиҳозларига қўйиладиган асосий талаблар

Кимё саноати машина ва ускуналарига қўйиладиган асосий талаблар, яъни уларнинг кўрсаткичлари қўйидагилардан иборат:



  • мустаҳкамлик

  • унумдорлик

  • тежамкорлик

Кимё технологияси жараёнларининг юқори босим ва температурада малга оширилиши, ишланадиган моддаларнинг заҳарлилиги, ёнғинга ва портлашга хавфлилиги жиҳозларнинг етарлича мустаҳкам герметик бўлишини, белгиланган хизмат муддати давомида ишончли ишлашни талаб этади. Албатта жиҳозлар ишлаб чиқарилганда муҳитларнинг хоссалари ва парметрлари ҳисобга олинган бўлади. Лекин уларнинг, айниқса машиналарнинг мустаҳкамлиги тўғри эксплутация қилиш, вақтида ва сифатли техник хизмат кўрсатишга ҳам боғлиқ.
Жиҳозларнинг унумдорлиги (қувват) деган улар ишланадиган моддаларнинг ёки олинадиган маҳсулотнинг миқдори тушунилади. Унумдорликни ускунанинг ҳажмини катталаштириш ёки ички қурилмаларни купайтириб конструкциясини мураккаблаштириш туфайли ошириш мумикн. Лекин бу тадбир бир қанча ноқулайликларни тўғдиради: металл сарфи, ишлаб чиқариш майдони, энергитек харажатлар ва бошқалар ошади, ишлатиш қийинлашади. Шунинг учун жиҳозларнинг конструкцияси бошқа барча шароитлар бир хил бўлгани ҳолда юқори унумдорликни таъминлаши керак.
Олинадиган маҳсулот таннархи ва сифатига жиҳозларнинг ишлаши ҳам катта таъсир кўрсатади. Чунки уларнинг ёмон ишлаши натижасида хом ашё, оралиқ ва охирги маҳсулотлар қисман йўқотилиши мумкин. Масалан: суспензия таркибидаги қаттиқ заррачалар қимматли ва уларни фильтрлаш ёрдамида ажратиб олиш мўлжалланган бўлса, фильтрнинг ёмон ишлаши натижасида кристалларни бир қисми фильтрат билан ўтиб кетади ва йўқотилади. Бундан ташқари суюқлик ва газларни узатишда сарфланадиган электр энергияси миқдори ҳам жиҳозларнинг тузилишига боғлиқ


3. Машина ва ускуналарнинг турларга бўлниши

«Кимё технологиясининг жараёнлари ва ускуналари» фанидан маълумки асосий жараёнлар, уларнинг бориш тезлиги қайси қонуниятларга буйсинишига қараб турга бўлинади. Шунга мос равишда кимё саноатида ишлатиладиган машина ва ускуналарни қўйидаги турларга бўлиш мумкин ва «Кимё саноати жиҳозлари» фанини ўрганиш ана шундай турланиш буйича амалга оширилади:



  1. гидромеханик машина ва ускуналар (насослар, вентляторлар, компрессор, тиндиргичлар, фильтрлар, центрифугалар, циклонлар ва бошқалар);

  2. иссиқлик алмаштиришгичлар (иситкичлар, совитгичлар, конденсаторлар, қайнатгичлар, буғлатиш ускуналари ва бошқалар);

  3. модда алмашиниш ускуналари (абсорберлар, ректификация, калонналари, экстракторлар, адсорберлар, қуриткичлар ва бошқалар);

  4. реакторлар;

  5. механик жараёнларнинг амалга оширувчи машиналар

(майдалагичлар, саралагичлар ва бошқалар);
Машина ва ускуналар ишлаш принципига қараб даврий ёки узлуксиз ишлайдиган бўлиши мумкин. Даврий ишлайдиган жиҳозга тўхтаб турган пайтида хом ашё киритилади ва кейин ишга туширилади. Материалга ишлов берилгандан кейин ускуна тухтатилиб маҳсулот чиқариб олинади. Шундай қилиб даврий ускунада хом ашёни киритиш, уни ишлаш ва маҳсулотни чиқариб олиш турли вақтларда амалга оширилади.
Узлуксиз ишлайдиган жиҳозларда эса материални кириши, ишланиши ва чиқиши бир вақтда ва узлуксиз давом этади. Албатта узлуксиз ишлайдиган ускуналарнинг афзалликлари кўп: унумдорлиги катта, автомалаштириш ва механизациялаш қулай, ишлаши барқарор ихчам ва кам харажат талаб қилади ва ҳакоза.
Булардан ташқари машина ва ускуналар конструкциясига қараб ҳам турларга бўлинади. Масалан, исиқлик алмаштиргичларни олсак: кожух – трубали, пластинкали, спирал ва ҳоказо. Ускуналарнинг конструкцияси бўйича турланишига кенгроқ ҳар қайси бобнинг ўзида тўхталамиз.


4. Жиҳозларни такомиллаштириш йўналишлари

Юқорида такидланганидек кимё саноати маҳсулотларини миқдори, сифати ва таннархига технологияда қўлланилаётган жиҳозларнинг конструкцияси катта таъсир кўрсатади. Кўп ҳолларда ишлаб чиқаришдаги айрим ускуналарнинг унумдорлиги олинадиган маҳсулот миқдорини чегаралаб туради. Агар шу ускунани такомиллаштириб унинг унумдорлиги оширилса ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ҳажми ошади. Шунингдек жиҳозларни такомиллаштириб хом ашё ва бошқа материаллар сарфини камайтиришга эришиш мумкин. Масалан «Навоийазот» ИИБ амиак ишлаб чиқаришдаги сотурация минорасини реконструкция қилиш катта миқдордаги буғни иқтисод қилишга ёки аммиакли селитра цехидаги тузли (сокли) буғни ювиш ускунасини такомиллаштириш олдин йўқотилган ўғитни ушлаб қолиб цехнинг унумдорлигини оширишга олиб келди.


Кимё саноати машина ва ускуналари асосан қуйидаги йўналишларида такомиллаштирилади:

  1. машина ва ускуналарнинг ишончлилигини ошириш; (авария ёки бошқа бирор сабаб туфайли ишлаб чиқаришни бехосдан тўхтатиш жуда катта зиён етказиши мумкин);

  2. машина ва ускуналарнинг ишлашини жадаллаштириш;

ускуналарнинг ўлчамларини ўзгартирмаган ҳолда, уларни такомиллаштириш, яъни иш юзасини максимал ошириш ёки бирор бир усул билан амалга оширилаётган жараённи жадаллаштириш ҳисобига жиҳозларнинг ишлашини яхшилаш катта самара беради;

  1. жиҳозларнинг ўлчамларини ошириш катта ҳажмли, яъни юқори унумли ускуналар бир неча кичкина ускунага қараганда кам жой эгаллайди, қувулар ва уларнинг жиҳозлари ҳамда улчов асбоблари камроқ қўлланилади; металл камроқ сарфланади; хизмат ки ходимлар сони камаяди.




Download 2,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish