Namangan muhandislik qurilish

8.5-rasm. 
Gaz taqsimlash mexanizmlari-dagi issiqlik tirqishini rostlash va shchup 
bilan tekshirish shakli: a-rostlash vinti va klapan tirqishi oralig’i, b-kulachok va 
turtkich usti sozlash shaybasi oralig’i, v-klapan o’zagi va karamislo tumshug’i 
oralig’i. 1-shchup, 2-rostlash vinti, 3-klapan qalpog’i, 4-ariqcha, 5-kulachok, 6-
kirgizma, 7-turtkich, 8-gayka, 9- buragich, A-eyilishni e’tiborga olgandagi shayba 
qalinligi, B-shayba qalinligi, V-issiqlik tirqishi. 
Dvigatel ishlaganda, chiqarish klapanida issiqlik tirqishi haddan ziyod kichik 
bo’lsa, tarelka o’ta qizib ketadi, unda yoriqlar paydo bo’ladi, klapan egari 
yumshab, gazlar chiqib ketishi oqibatida uning yeyilishi tezlashadi. Ikkinchidan 
yuqori harorat ta’sirida klapanlar ishlashida kuchli taqillashlar paydo bo’ladi va 

---

63 
gaz taqsimlash mexanizmi detallari jadallik bilan yeyila boshlaydi. Issiqlik tirqishi, 
odatda, po’lat shchup yordami bilan 20-25°S haroratda aniqlanadi (8.5 -rasm). 
Buning uchun porshen siqish taktida tsilindrdagi yuqori chekka nuqtaga 
keltiriladi va birinchi tsilindrga tegishli klapanlar bilan koromislo orasidagi tirqish 
shchup yordamida aniqlanadi va zarur bo’lsa sozlanadi, qolgan klapanlar va 
koromislolar orasidagi tirqish esa, tsilindrlarning ishlash ketma-ketligi bo’yicha 
bajariladi. 
KSHM ta’mirlash. 
Dvigatelni joriy ta’mirlashdagi eng asosiy va muhim 
ishlar quyidagilardan iborat: porshen halqalari, porshenlarni, porshen barmoqlarini, 
o’zak va shatun bo’ynidagi vkladishlarni (ta’mirlash o’lchamlariga moslab), blok 
qistirmasini almashtirish, klapanning egarini silliqlash, so’ngra mahsus aralashma 
bilan artish, maxsus eritmalar bilan moy yo’llarini yuvish va tozalash, reduktsion 
klapanni tozalash yoki almashtirish va boshqalardir. 
TSilindr bloki gilzalarini almashtirish ishlari uning pastki va yuqori qo’yim 
o’lchamlarining yeyilishi, darz ketishi, chuqurchalar hosil bo’lishi natijasida 
bajariladi. SHu bilan birga hozirgi vaqtda ishlab chiqarilayotgan ko’pgina yengil 
avtomobillarning gilьzalari tsilindr bloki bilan birgalikda quyma tarzida bo’ladi. 
Gilzalarning yeyilish darajasi uning yuqori qismidan 5, 15, 50 va 90 mm 
chuqurlikda ikki perpendikulyar tekislik bo’yicha nutromer asbobi yordamida 
aniqlanadi.