Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
150 
узоқликда цианопрокариот Microcaleus vaginatus пайдо бўлган. Бошқа ўсимликлар 
эпицентрдан ана шундай узоқликда 2 йилдан кейин пайдо бўлган. Микробиология 
амалиётида Со
60
дан бактериясиз соф цианопрокариот олишда махсус қурилма – 
восита орқали фойдаланилади. 
Цианопрокариотлар шўрхок, шўрланган, шўр тупроқларда ҳам ўса олиши 
ҳақида маълумотлар бор. Уларнинг орасида Zygogonium ericetarum ҳужайралари 
10% ли денгиз сувини таъсирида ҳам ҳужайрасида плазмолиз ҳолати содир 
бўлмаган, осмотик концентрация 75 атм ни ташкил қилган. 
Тупроқ сувўтларининг атроф-муҳитга мосланишларида яна бир ҳолат уларни 
токсик тузлар ёки уларни ионларига бардошликлари. Турли ташландиқлар 
ташланадиган жойларда, саноат чиқиндиси таркибида тирик организмларга 
ҳалокатли таъсир қиладиган Al
2
O
3
маргумушли ва калий цианидли тупроқларда ҳам 
“жонини” сақлаб қолади. 
Келтирилган мулоҳазалардан шундай хулоса қиламизки, тупроқ сувўтлари 
яшашлари ҳамда яшаб қолишлари учун энг ноқулай бошқа организмлар бардош 
бера олмайдиган муҳит шароитларида ҳам борлар. Уларнинг ҳужайраларида рўй 
берадиган моддалар алмашинувидаги, қурғоқчиликка чидамликлари, намлик ва 
ҳароратни, ёруғликни ортиқчалиги ва шу каби экстремал шароитларга ўзларида 
ўзгарувчанликларни ҳосил қила олишлари билан боғлиқ. 
АДАБИЁТЛАР 
1.
Голлербах М. М., Штина Э. А. Почвенные водоросли. Л. Наука, 1976.-228. 
2.
Домрачева, JI. И. Структура группировок водорослей при «цветении» 
почвы / Л. И. Домрачева, Э. А. Штина // Ботанический журнал. - 1985. - Т. 70. -№2.-С. 
180- 187.
ЎСИМЛИКЛАР ҲАЁТИДА МАКРО- ВА МИКРОЭЛЕМЕНТЛАРНИНГ РОЛИ 
Олимжон Турсунов, НамДУ биология йўналиши магистри; 
Қодиржон Давронов, ЎзМУ ботаника, ўсимликлар физиологияси ва экология