Наманган давлат университети педагогика факультети

Нерв чигаллари ва периферик нервлар патологияси. Периферик нервлар зарарлан­ганда, шу нервга тааллуқли мускулларда фалаж юз беради ва тери соҳаларида тери ва мускул-бўғим сезгилари йўқолади.
Периферик нервлар зарарланганда оғриқ (невралгия) ва тана қисмларининг увишиши (парестезия) ҳам пайдо бўлиши мумкин. Бир хил периферик нервлар зарарлаyганда баъзан каузалгия пайдо бўлади. Чидаб бўлмайдиган даражадаги ачиштирувчи ва куйдирувчи оғриқлар каузалгия дейилади.
Билак нервининг зарарланиши билакни ёзувчи, супинатор, панжа ва бармоқни ёзувчи ва бошқа мускулларнинг фалажланишига олиб келади. Бу мускулларнинг электр қўзғалувчанлиги бузилиб, атрофияланади. Уч бошли мускулнинг пай рефлекси (ТR) йўқо­лади.
Бундай беморлар билак ва панжаларини ёза олмайдилар. Билакни супинация қилиш ва бармоқларнинг асосий фалангаларини ёзиш ҳам мумкин бўлмай қолади. Агар улар қўлларини олдинга узатмоқчи бўлсалар, зарарланган қўл ёзилиш ўрнига тирсак бўғимидан букилиб, панжа ва бармоқлар эса пастга осилиб қолади.
Бу нерв зарарланганда билакнинг дорзал қисмида панжа териси ортки қисмининг ташқи, катта бармоқ томонндаги ярмида I—II бармоқларнинг орқа, III-бармоқнинг медиал томонидаги ярмида сезиш йўқолади. II—III бармоқларда сезги фақат биринчи фаланга соҳасигача бузилади.
Тирсак нерви зарарланишининг бешинчи ва тўртинчи бармоқларни букувчи қисми­ни, гипотенар, суякаро мускуллари, мускулларнинг фалажланишига олиб келади.
Бу мускуллар фалаж бўлганда қуйидаги ҳаракатларни бажариш мумкин бўлмайди.

1. 
   Панжани букиш ва уни тирсак томонга эгиш.
   
2. 
   Тўртинчи ва бешинчи бармоқларнинг охирги фалангаларини букиш,
   
3. 
   Ўрта ва охирги фалангаларни ёзиб туриб, асосий фалангаларни букиш.
   
4. 
   Бармоқларни бир-бирига яқинлаштириш ва узоқлаштириш.
   
5. 
   Бош бармоқни бошқа бармоқларга яқинлаштириш.
   

Панжанинг тирсак нерви зарарланиши натижасида вужудга келган ҳолатига «қуш чангали» ҳам дейилади. Сезги ўзгаришлари эса панжа терисиникг кичик бармоқ томони­даги орқа ярмида ва бармоқларда, кафт томондаги гипотенар соҳасида бешинчи ва IV бар­моқнинг ташқи ярмида рўй беради.