Наманган давлат университети педагогика факультети

Тери рефлекслари. Тери рефлекслари ўтмас игна билан терига чизиб текширилади. Тери рефлексларига қорин, кремастер мускули рефлекси ва оёқ кафти рефлекслари кира­ди.
Қорин мускулларининг рефлекслари:

1. 
   Юқори қорин рефлекслари – рефлектор ёйи D₇ – D₈ сегментларидан ўтади. Қовур­ға ёйига паралел ҳолда чизилса, қорин мускуллари қисқаради.
   
2. 
   Ўрта қорин рефлекси – рефлектор ёйи D₈ – D₁₀ сегментларидан ўтади. Кўрсатил­га­нига қараб чизилса, чизиқ остидаги қорин мускуллари қисқаради.
   
3. 
   Пастки қорин рефлекси – рефлектор ёйи D₁₀ – D₁₂ сегментлари орқали ўтади. Кўрса­тил­га­ни каби қорин терисининг пастки қисмига чизилса, чизиқ остидаги қорин мускул­ла­ри қисқаради.
   

Қремастер рефлекси – кремастер мускулининг рефлексидир. Рефлектор ёйи L₁ – L₂ сегментлари орқали ўтади. Сон терисининг ички томонига кўрсатилганидек чизилса, шу томондаги мояк кўтарилади.
Оёк кафти рефлекси – рефлектор ёйи S₁–S₂ сегментларидан ўтади. Оёқ кафтининг ўрта қисмига пастдан юқорига қараб чизилганда, унинг бармоқлари пастга букилади.
Рефлектор ёйнииг бузилиши рефлексларнинг сусайишига ёки йўқолишига олиб ке­ла­ди. Масалан, патологик жараён натижасида периферик нервнинг сезги ёки ҳаракат кисм­лари зарарланса, рефлектор ёйнинг рецептор ёки ҳаракат қисмлари узилиши сабабли реф­лекс йўқолади. Патологик жараён туфайли орқа миянинг кул ранг моддаси зарарланса, ун­даги оралик невроннин тузилиши сабабли рефлекс йўқолади.
Шукдай қилиб, рефлексларнинг йўқолиши орқа мия ва периферик нерв системаси­нинг бирор қисми зарарланганини кўрсатади. Масалан, тизза рефлексининг йўқолиши орқа миянинг L₂ – L₄ сегментларида ёхуд шу сегментларнинг рецепторлари ёки эффектор­ларида патологик жараён борлигидан далолат беради.
Орқа миянинг тоник фаолияти
Мускуллар ҳаракатланганда, орқа мия ундаги проприорецепторлар таъсирланиши натижасида кўзғалиш рефлектор ёй орқали мускулларга етиб борахти. Натижада мус­кул­ларда маълум бир таранглик пайдо бўладики, бунга мускул тонуси дейилади.
Мускуллар ҳаракатсиз турганда ҳам орқа миядан келувчи тоник импульслар тўх­та­майди. Бундан чиқадики, мускул ҳаракатсиз турган вақтида ҳам тонусга эга бўлади. Ол­динги шох ҳужайраларининг зарарланиши тонуснинг пасайишига ёки йўколишига (ги­по­тония ёки атония) олиб келади. Тонуси пасайган мускуллар пайпаслаб кўрилганда юмшоқ, шалвираб қолган бўлиб кўринади. Тонуси пасайган қўл ва оёқнинг маълум бир бўғими бу­киб ёки ёзиб кўрилганда мускул қаршилиги сезилмайди. Бўғимлар бўшашиб қолади. Пас­сив ҳаракатлар ҳажми нормадагидан ортиб кетади.