N. B. Dilmurodov

Sakkizinchi juft (VIII) – eshituv va muvozanat nervi
– 
n.statoacusticus 
sezuvchi nerv bo‘lib, ichki quloqning chig‘anoq va dahliz neyritlaridan hosil 
bo‘ladi. Eshituv nervi yuz nervi atrofida uzunchoq miyaning trapetsiyasimon tanasi 
yoniga birlashadi. Eshituv nervida chig‘anoq va dahliz ildizlari bo‘ladi.
Chig‘anoq ildizi – 
radix cochlearis
yuqorigi va pastki chig‘anoq yadrolari – 
nucleus dorsalis et ventralis
da tugaydi. Dahliz ildizi esa yirik hujayrali Deyters 
yadrosi – 
nucleus vestibularis terminalis (Deutersi)
da yoki Bexterev yadrosida 
tugaydi. Har ikkala yadro ham to‘rtinchi miya qorinchasi tubida joylashadi. 
To‘qqizinchi juft (IX) – til-halqum nervi
– 
n.glossopharyngeus
sezuvchi 
va harakatlantiruvchi nerv bo‘lib, kalla suyagi teshigining orqa qismidan chiqib, 
tashqi uyqu arteriyasiga tashqi yuzasida til va halqum tarmoqlariga bo‘linib ketadi. 
Bo‘linishdan oldin o‘zidan til osti halqum muskullarga va quloq osti so‘lak beziga, 
sezuvchi sinus – 
n.sinocaroticus
ga nervlar beradi. 
Halqum tarmog‘i
– ramus pharyngeus
til osti suyagining ichki yuzasidan 
halqumga borib, nerv chigalini hosil qiladi, undan halqumninng shilimshiq 
pardasiga o‘tadi. 
Til tarmog‘i
–
ramus lingualis
anchagina yo‘g‘on tarmoqqa va yumshoq 
tanglayga tarmoqlanib, yuqorigi va pastki tarmoqqa bo‘linadi. Yuqorigi tarmoq 
yumshoq tanglayning shilimshiq pardasiga, pastkisi tilning shilimshiq pardasiga, 
tam bilish so‘rg‘ichlariga boradi.
O‘ninchi juft (X) – sayyor yoki adashgan nerv 
– 
n.vagus
haqida vegetativ 
nerv tizimida malumot beriladi. 
O‘n birinchi juft (XI) – qo‘shimcha nerv – n.accessorius
ni hosil 
bo‘lishida bosh miya va orqa miya nervlari qatnashadi. Bosh miya qismi 
– 
n.ascessorius vagi
uzunchoq miyadan kelib chiqadi. Orqa miya qismi – 
n.accessorius spinalis
orqa miyaning dastlabki oltita bo‘yin umurtqasidan chiqadi. 
Ularning umumiy tomiri bosh miya qismiga qo‘shilib, miya bo‘shlig‘idan teshik 
orqali chiqadi. Bosh miya qismi adashgan nervga qo‘shilib, qaytuvchi nervni hosil 

---

qilishda qatnashadi. Bo‘yin qismi yuqorigi va pastki tarmoqlarga bo‘linib, bosh-
elka, trapetsiyasimon, to‘sh, jag‘ muskullariga tarmoqlanadi.