N. B. Dilmurodov

Oltinchi juft (VI) – uzoqlashtiruvchi nerv 
– 
n.abducens
uzunchoq 
miyadan ko‘z teshigi orqali chiqib, ko‘zning yon muskuliga boradi va ko‘z 
soqqasini harakatlantirish uchun xizmat qiladi. 
Ettinchi juft (VII) – yuz nervi 
– 
n.facialis
miya bo‘shlig‘idan yuz 
kanalining teshigi orqali chiqadi. Uning trkibida parasimpatik nerv, bezlarga, til 
so‘rg‘ichlariga boradigan nervlar bor. Nerv yuz kanalida tirsaksimon tugun hosil 
qilib, kanal ichida quyidagi 3 ta tarmoqqa bo‘linadi: a) qoyali yuza katta nervi 
– 
n.petrosus superficialis major
– qoyali suyak kanaliga borib, undan chiqishi bilan 
to‘qqizinchi juft nervga qo‘shiladi; b) quloq uzangisi nervi – 
n.stapedius
uzangi 
muskuliga boradi; v) quloq pardasining tori 
– chorda tympani
– juda ingichka 
bo‘lib, qoya pardasi yorig‘i 
– fissura petro – tympanica
orqali chiqadi va til 
nerviga qo‘shilib, tilning ta’m bilish so‘rg‘ichlariga, jag‘ osti hamda til osti so‘lak 
bezlariga boradi hamda tarmoqcha orqali sayyor nervga qo‘shiladi. 
Yuz nervi kanaldan chiqqandan keyin quloq orti so‘lak bezi ostidan o‘tib, 
quyidagi tarmoqlarga bo‘linadi: 
a) quloq orti nervi
 
– 
n.auricularis caudalis
quloq orti muskullariga tarqalib, 
bo‘yinning birinchi va ikkinchi nervlariga qo‘shiladi; 
b) quloqning ichki nervi
 
– 
n.auricularis internus
quloq suprasining ichki 
qismiga o‘tib, uning terisiga tarqaladi, u sayyor nervdan kelib chiqadi; 
v) qo‘sh qorinli muskul nervi
 
– 
n.digasticus
qo‘sh qorinli muskulning 
keyingi qismidan kirib tarqaladi; 
g) qovoq – quloq nervi
 
– 
n.auriculo palpebralis
jag‘ bo‘g‘imining orqa 
tomonidan yonoq yoyi orqali chakka muskullariga boradi va quloq muskullari 
uchun ham tarmoqcha ajratadi. Uning yuqorigi tarmog‘i yuqorigi qovoqqa, pastkisi 
pastki qovoqqa hamda so‘lak beziga tarqaladi. 

---

d) bo‘yin nervi
– n.colli
bo‘yin terisiga va quloqning pastki muskuliga 
boradi.
e) lunjning yuqorigi nervi 
–
n.buccalis dorsalis
lunjning yuza muskuliga, 
burun va lab muskullariga tarqaladi. Qo‘ylarda bu nervdan o‘ntagacha tarmoq 
chiqadi, chunki kavsh qaytaruvchi hayvonlarda u lab va burunni ko‘taruvchi 
muskullarga ham boradi. 
z) lunjning pastki nerv – 
n.buccalis ventralis
lunj va pastki lab muskullariga 
tarqaladi. Cho‘chqalarda quloq orti so‘lak bezi yo‘lidan o‘tadi.