N. B. Dilmurodov

Teri hosilalari 
Jun
– 
pilus
epidermisning shox moddasi hujayralaridan tarkib topgan organ 
bo‘lib, qattiq elastik ipchalar ko‘rinishiga ega. Junning tashqi qavatini qalin 
hujayralardan iborat to‘qima – 
cuticula
tashkil etadi. Kutikulaning asosida yo‘g‘on 
po‘stloq qavati – 
stratum corticales
bo‘lib, pigmentli uzun xujayralardan tuzilgan, 
qaysikim, junning rangini aniqlaydi. Junning markazida yumaloq, ko‘p qirrali va 
kubsimon hujayralardan tashkil topgan mag‘iz qavati 
– stratum centrale
joylashadi. 
Jun o‘qi
yoki poyasi – 
scapus pili
– teri yuzasiga chiqib turadi. 
Jun ildizi
– 
radix pili
va 
jun piyozchasi
- bulbus pili
chin terida joylashgan 
bo‘ladi. 
Chin teridan 
jun so‘rg‘ichi
– 
papilla pili
hosil bo‘lib, u o‘z qalpoqchasi 
bilan jun piyozchasini qoplab turadi va uning hisobidan junning oziqlanishi hamda 
o‘sishi kechadi. 
Jun ildizi va piyozchasi follikula – 
folliculus pili
ichiga kirib turadi. 
Follikula epidermisdan hosil bo‘lgan ildiz qini – 
vagina radix
dan hamda chin 
teridan hosil bo‘lgan jun xaltachasidan iborat. 
Jun xaltasidan epidermisga tomon junni ko‘taruvchi muskul tolalari – 
m.m.arrestares pilarum
yo‘naladi. Bu muskul tolalari ta’sirida jun ko‘tarilish 
qobiliyatiga ega bo‘ladi. 
Jun teridan ayrim hayvonlarda yakka holda ( qoramol, otlarda) chiqsa, 
boshqalarida guruh-guruh (cho‘chqa, itlarda) bo‘lib chiqadi. Ular qiyshiq 
yo‘nalishda hamda har tomonlama o‘sadi va bunga jun oqimi – 
flumen pilorum
deyiladi. Jun terining har xil joyida har xil uzunlikda va qalinlikda bo‘ladi. Ular 
tuzilishiga ko‘ra qoplovchi, dag‘al, mahsulot beruvchi hamda sinuoz xilda bo‘ladi. 
Qoplovchi jun – unchalik uzun va qalin bo‘lmaydi, jun o‘zagi bor bo‘lib, u 
mahsulot tayyorlash uchun ishlatilmaydi. Dag‘al junlar o‘zagi yaxshi rivojlangan; 
bularga boshdagi kokil, quloqdagi junlar, kiprik kabilar kiradi. Uzun jun yo‘g‘on 
va dag‘al bo‘lib, yoldagi, dumdagi junlar kiradi. Sinuoz jun – juda yo‘g‘on va uzun 
bo‘ladi, ular lab atrofida, ko‘z atrofida, burun atrofida joylashib, ularda jun 
xaltasida qon tomirlar sinusi bo‘ladi. SHuning uchun ham ta’sirni sezuvchi junlar 
deb ataladi, ularda nerv tolalari uchi ko‘p bo‘ladi. Bu junlar birmuncha 
chuqurroqda joylashadi va chin teri hamda osti qavatini qoplab oladi. Bu junlar 
hech qachon tushmaydi. Jun qoplami vaqt o‘tishi bilan tushib uning o‘rniga yangi 
jun o‘sib chiqadi, ya’ni tullash sodir bo‘ladi. Mahsulot beruvchi junlarga qo‘y, 

---

echki, tuyaning junlari kiradi. Yovvoyi hayvonlarning tullashi ma’lum bir 
belgilangan vaqtda bo‘ladi. Qo‘y va cho‘chqalarning tullashi asta-sekinlik bilan 
aniq bo‘lmagan vaqtda kechadi.
Qoramol va otlarda aralash tipdagi tullash bo‘ladi. Jun hayvon organizmini 
sovuqdan hamda terini har xil mexanik ta’sirotlardan saqlash uchun ham xizmat 
qiladi. Otlarda uzun junlari: yol – 
juba;
dum – 
cerrus caudae; 
to‘pig‘ining popugi 
– 
cerrus pedis;
kokili – 
cerrus capitis
ni hosil qiladi.