N. B. Dilmurodov

Barmoqlarni yozuvchi kalta muskul – m.extensor digitalis brevis
tovon 
suyagining yuqorigi yuzasidan boshlanib, barmoqlarni yozuvchi uzun muskulning 
payida tugaydi. Vazifasi: barmoq bo‘g‘imlarini yozadi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda – tovon bo‘g‘imining 
yuqorigi payidan boshlanib, barmoqlarni yozuvchi uzun payida tugaydi. 
Cho‘chqada – tovon bo‘g‘imidan boshlanib, beshta qorincha hosil qiladi; ular III, 
IV asosiy barmoqlarga va II, V muallaq barmoqlarga boradi. Itda – II, III, IV 
tovon (oyoq-kaft) suyaklarining yuqorigi uchidan boshlanib, II, III va IV 
barmoqlarga boradi. 
Birinchi barmoqni yozuvchi uzun muskul – m.extensor pallucis longus
faqatgina cho‘chqa va itlarda bo‘lib, kichik boldir suyagidan boshlanadi va 
ikkinchi barmoq suyagida tugaydi. 
Bukuvchi muskullar – flexor. 
Barmoqlarni bukuvchi yuza muskul – m.flexor digitalis pedis sublimis
son suyagining orqa chuqurchasidan boshlanib, boldir muskulining payi bilan 
chirmashgan bo‘ladi. Bu muskul payi kengayib, kalta, mustahkam tutamlari orqali 
tovon suyagining ikki tomoniga birlashadi va pastga qarab tushadi. Tovon 
do‘ngligining ustida pay ostida shilliq xaltasi bo‘ladi. Tovon (oyoq-kaft) sohasida
muskul payi ikki tarmoqqa ajraladi. Har qaysi tarmoq ikki qismga bo‘linadi. 
Ularning oralig‘idan barmoqlarni bukuvchi chuqur muskulning payi o‘tadi; ular 
III, IV barmoqlarning II bo‘g‘imi yuqorigi uchida tugaydi. Kunjutsimon 
suyaklarda sinovial qin bilan o‘ralgan bo‘ladi. Vazifasi: III va IV barmoqlarning I, 

---

II bo‘g‘imlarini bukadi. Cho‘chqa va qoramollarda bir xilda joylashgan. Otlarda 
muskul qorinchasida ham mushak tolasi bo‘ladi, u ko‘proq fibroz toladan tarkib 
topgan. 
Barmoqlarni bukuvchi chuqur muskul – m.flexor digitalis pedis 
profundus. 
Bu muskulning uchta: yon yuza, yon chuqur va o‘rta boshchasi bo‘ladi. 
Yon tomon yuza boshi yoki katta boldir suyagining orqa muskuli 
– m.tibialis 
posterior
kuchli rivojlangan bo‘lib, katta boldir suyagining yon do‘ngligidan 
boshlanadi; yon tomon chuqur boshi yoki I barmoqni bukuvchi uzun muskul – 
m.flexor pallucis longus
yaxshi rivojlanmagan bo‘lib, katta boldir suyagining 
do‘nglik yon hamda orqa yuzasidan boshlanadi; o‘rta tomon boshi
 
yoki 
barmoqlarni bukuvchi uzun muskul – 
m. flexor digitalis longus
kuchli rivojlangan 
bo‘lib, katta boldir suyagining orqa notekis yuzasidan boshlanadi. Muskulning 
uchala boshlari ham bitta umumiy payga qo‘shilishib, o‘rta tovon do‘ngligidan 
o‘tadi. Bu erda uning sinovial qini bo‘ladi. I bo‘g‘imning ustida pay ikkita: III va 
IV barmoqlarga boruvchi tarmoqqa bo‘linadi. Har bir tarmoq yuzaga chiqib, III va 
IV barmoqlarning uchinchi bo‘g‘imida tugaydi. Payning ostida g‘altak osti shilliq 
xaltasi bo‘ladi. Vazifasi: barmoq bo‘g‘imlarini bukadi. 
Bu muskulning joylashishi bir tuyoqlilarda, cho‘chqalarda va qoramollarda 
bir xilda bo‘ladi.