Mutlaq va nisbiy afzallik nazariyalari

Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda zamonaviy xalqaro savdoning rivojianish omillari quyidagilardan iborat: milliy iqtisodiyotlarning ochiqligi; milliy iqtisodiyotlar ishlab chiqarish salohiyatining o‘sishi; xalqaro savdoning hududiy va tovar tarkibining o‘zgarishi; xalqaro savdo mexanizmlarining murakkablashuvi; xizmatlar sohasining rivojlanishi;

intellektual va ilmiy-texnik faoliyatning moddiylashgan va moddiylashmagan shaklida rivojlanishi.

2.2Jahon savdosining tarkibi va uning o‘zgarish tendensiyalari

20-asrning ikkinchi yarmidan boshlab xalqaro savdo jadal sur’atlar bilan rivojlana boshladi. 1950-1998-yillarda jahon eksporti 16 martaga ortdi. G‘arb mutaxassislarining fikricha, 1950 va 1970-yillar oralig‘ini xalqaro savdoning rivojlanishidagi «oltin asr» deb atash mumkin. Mana shu davr oralig‘ida jahon eksportining o’rtacha yillik o‘sish sur’ati 7 %ni tashkil etadi. 0‘tgan asrning 70-yillariga kelib jahon eksportining o‘sish sur’ati 5 % ga qadar, 80-yillarda esa yanada pasaya boshladi, asr 80-yillarining oxiriga kelib jahon eksportining o‘sish sur’ati jadallashadi. Masalan, 1988-yilda xalqaro savdoning o‘sish sur’ati 8,5 %gacha ortgani holda 90-yillarda jahon eksportining o‘sish sur’atida yana pasayish kuzatildi, 90-yilning o’rtalaridan boshlab esa barqaror o‘sish tendensiyasiga ega bo‘lib, o‘rtacha 7 %ni tashkil etgan1.

2008-y.