Musa Urud uruda ики сяфяр Бакы – 2009

Нянямин, бабамы, атамын, ямимин, дайымын вя диэяр язизляримин гябирляри даща йохдур
Urud qəbiristanlığındakı bəzi qəbir daş­la­rında əllərini göyə qaldırmış, adam - dua edən şa­man təsvirinin həkk olunması, yazı olma­saydı belə, bu daşların yalnız türk xalq­larına mənsub olmasını göstərən tutarlı dəlildir.
Urud qəbiristanlığı ən azı Qara­qo­yun­lulardan və Ağqoyunlulardan bu yana bu yer­lərdə Azərbaycan türklərinin yaşadığını sübut edən təkzib edilməz maddi-tarixi dəlil, belə bir tarixi-mədəniyyət abidəsinin dağıdılması isə erməni vandalizminin əyani nümunəsidir. Ən azı bunlara görə necə olursa-olsun 150 ad­dımlığında dayandığım o müqəddəs yerə get­mək, onun vəziyyətini gözümlə görmək mə­nim tək bir azərbaycanlı olaraq, tək bir urudlu olaraq deyil, bir sivil bəşər övladı olaraq da insanlıq borcum idi.
Digər tərəfdən atamın, babamın, nənə­min, əmimin, dayımın, uzaqlı-yaxınlı hamısı bir-birinə qohum olan kəndimizin əzizlərinin uyuduğu ötən əsrdə bütün Zəngəzur mahalında müqəddəs ocaq kimi tanınan Seyid Mir İs­mayıl ağanın kümbəzi olan qəbiristanlığa get­mək, bütün məzar əhlinə fatihə oxuyub rəhmət diləmək mənim bir övladlıq, bir müsəlmanlıq borcum idi.
İrəvandan gələn ermənilər yəqin ki, qəbiristanlığı tanımırlar və bu qədər yaxında olduğunu da bilmirlər. Qalır Hovik, onu da ya aldatmalı, ya da razı salmalıyam. İlk öncə Hovikin gözündən yayınaraq yavaş-yavaş tə­pənin üstünə qalxmaq və cəmi 50 addımlıqda yerləşən qəbiristanlığı lentə almaq planını fikrimdən keçirirəm. Bu məqsədlə özümü çayı, körpünü, qalanı, kəndi, ətraf dağları çəkirmiş kimi göstərərək təpəliyin sol döşü ilə nəzərə çarpmadan yalun başına yaxınlaşıram. Təpənin üstünə çatmağa 7-8 addım qalmış birdən Hovikin qəzəbli bağırtısını eşidirəm:
-Ara, hara gedirsən, demadıx ki, qəbiristanlığa getmək olmaz? Düş gəl bəri!
Müqavimət göstərməyi, yaxud tərsliyə salıb təpənin üstünə qalxaraq qəbiristanlığı çəkməyi mənasız hesab edərək (istəsələr lenti əlimdən alar, özümü də oradanca geriyə qay­tara bilərlər) əmrə tabe oluram. Ermənilərin yanına gəlib çatanacan beynimdəki ikinci va­riantı işə salmağa qərar verirəm. Hovikə çatar-çatmaz kameranı ona uzadaraq son arqu­ment­lərimi işə salıram:
- Mən bilirəm ki, Urud qəbiristanlığı kimi tarixi əhəmiyyətli, strateji bir yerdə çəkiliş aparmağıma icazə yoxdur. Ona görə də al kameranı saxla! Amma dinimiz ayrı olsa da Allahımız birdir. Və o bir olan Allah şahiddir ki, bu müqəddəs yerlərə 16 ildir ki, müsəlman ayağı dəymir. O qəbiristanda yatan müsəl­manlar 16 ildir ki, “fatihə” kəlməsinə həsrət­dirlər. Burada mənim atamın, babamın, nə­nə­min, əmimin, dayımın qəbri vardır. Mən gedib o qəbirlərin üstündə dua oxumasam, Allah məni bağışlamaz. Yox, əgər sən buna mane ol­san Allah qarşısında günahkar sən olacaqsan. Hovikin kameranı məndən alaraq təəccüb və heyrətlə üzümə baxdığını görüb əlavə edirəm:
- Bu müharibə gec-tez qurtaracaq. Bi­zimkilər bura qayıdacaq, sizinkilər Azərbay­cana gələcəklər. Bax onda indiki hərəkətindən xəcalət çəkməmək üçün icazə ver, beşcə dəqi­qəyə qəbiristanlığa gedim, bir dua oxuyum qayı­dım.