Мундарижа ўҚув материаллар

Илмийликнинг гуматар идеали.
XIX асрда гуманитар фанларнинг, айниқса, тарих фанининг ривожланиши социал-гуманитар билишнинг илмийлик мезони мустақил методологик қимматга эга, деган қарашнинг шаклланишига олиб келди. Унинг асосини рационализм ташкил этди.
XIX аср буғ ва элект асригина эмас, “историзм асри” деб ҳам аталди. Ғарб олимлари “историзм асри” деганда фақат конкрет –тарихий билиш даражасинигина эмас, балки историзмнинг фалсафий,методологик аҳамиятини англаш даражасини ҳам назарда тутдилар. Машҳур инглиз тарихчиси Р.Ж.Коллингвуд ана шу жараёнларни қайд этар экан, шундай деб ёзган эди: “Ҳақиқатан ҳам XVII аср билан таққослаганда ҳозирги тафаккурнинг янги элементи тарихнинг юксалишидир.Худди ўн еттинчи ва ўн саккизинчи аср материалистлари физиканинг ўз соҳасида эришган ютуқларига таяниб, бутун реаллик физик реалликдан иборат эканлигини исботлаганлари сингари бугунги кунда тарих фанининг ютуқлари айрим олимларни унинг методларини барча билиш муаммоларига татбиқ этиш мумкин, бошқача қилиб айтганда, бутун реаллик тарихий характерга эга, деган хулосага олиб келди”²¹.
Гуманитар идеал тарафдори бўлган А. Бергсон “ҳаёт тўғрисидаги фан”лар қаторига фақат биологияни эмас, балки социал-гуманитар фанларни ҳам киритди. Аслида илмий билишнинг ўзига хос соҳасини асослашнинг ёмон томони йўқ. Агар илмий фаолият мақтовдан иборат бўлмай, танқидий ёндашишдан иборат бўлса, бундай фаолият фаннинг муҳим методологик вазифаси ҳисобланади.
“Тарихийлик” ва “тушунувчан” социология йўналишида шаклланган илмийликнинг гуманитар идеалига хос қуйидаги муҳим белгиларни кўрсатиш мумкин: 1) илмий билимларни шакллантириш, илмий тадқиқот усуллари ва йўлларини аниқлаш ва унинг натижаларини баҳолашда субъект фаоллиги мутлақлаштирилди(маълумки, субъект фаоллиги муайян аспектларда математик ва физик идеал тарафдорлари томонидан ҳам эътироф этилади. Билувчи субъектларнинг иштирокисиз ҳеч қандай билишни тасаввур этиб бўлмайди);
6-мавзу: Ижодий меҳнат самарадорлигининг
зарур шартлари


Режа:
1. Илмий тадқиқотни оқилона ташкил этиш.
2. Илмий тадқиқотда дам олиш ва овқатланиш маданияти.
3. Илмий тадқиқот учун мавзу танлаш.
4. Илмий тадқиқотни режалаштириш.
5. Мустақил библиографик ишлар методикаси.