|
Natijalarni tahlil qilish:
Xotira turi koeffitsientini (C) hisoblab, sub'ektlarning asosiy xotira turi haqida xulosa qildim:
C=a / 10
Bu yerda a - to'g'ri takrorlangan so'zlar soni. Xotira turi qaysi qatorda so'zlarning ko'proq takrorlanishi bilan tavsiflanadi. Xotira koeffitsiyenti qanchalik yaqin bo'lsa, ushbu turdagi xotira qatnashchida shunchalik yaxshi rivojlangan.
Bu sinfda xotiraning asosiy turi vizual-motor-eshituvdir (xotira turi koeffitsienti 22,7). Murakkab xilma-xil harakatlarni, tovushlarni, masalan, musiqiy, nutqni yodlash va takrorlash, inson vizual tarzda tasavvur qiladigan narsalarni osonroq eslab qoladi.
Eshitish xotirasi ustun bo'lgan o’quvchilarning mavjudligi (xotira turi koeffitsienti 18,9). Bu turli tovushlarni yaxshi yodlash va aniq takrorlashdir.
Motor eshitish xotirasi (xotira turi koeffitsienti 19,5). Turli va murakkab harakatlar va tovushlarni yodlash va takrorlash.
Vizual xotira (xotira turi koeffitsienti 15.8). Bu rivojlangan tasavvurga bevosita bog'liq.
Sinov natijalari:
Qatnashuvchilar
raqami
|
Xotira turi
|
Vizual xotira
|
Eshitish xotirasi
|
Motor-eshitish xotirasi
|
Vizual-motor-eshituv xotirasi
|
|
3/10 = 0,3
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
|
4/10 = 0,4
|
10/10=1
|
9/10=0,9
|
10/10 = 1
|
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
6/10 = 0,6
|
7/10=0,7
|
9/10=0,9
|
8/10 = 0,8
|
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
4/10=0,4
|
6/10 = 0,6
|
|
7/10 = 0,7
|
10/10=1
|
8/10=0,8
|
10/10 = 1
|
|
6/10 = 0,6
|
10/10=1
|
8/10=0,8
|
9/10 = 0,9
|
|
6/10 = 0,6
|
9/10=0,9
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
7/10 = 0,7
|
9/10=0,9
|
8/10=0,8
|
10/10 = 1
|
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
6/10 = 0,6
|
10/10=1
|
8/10=0,8
|
9/10 = 0,9
|
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
7/10 = 0,7
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
3/10 = 0,3
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
|
3/10 = 0,3
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
|
3/10 = 0,3
|
4/10=0,4
|
4/10=0,4
|
4/10 = 0,4
|
|
4/10 = 0,3
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
4/10 = 0,4
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
8/10 = 0,8
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
|
7/10 = 0,7
|
10/10=1
|
8/10=0,8
|
10/10 = 1
|
|
4/10 = 0,4
|
7/10=0,7
|
9/10=0,9
|
8/10 = 0,8
|
|
7/10 = 0,7
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
8/10 = 0,8
|
|
4/10 = 0,4
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
Umumiy:
|
15,8
|
18,9
|
19,5
|
22,1
|
2.1.2. Syuzan Barrettning vizual raqamli xotira testi
Maqsad: vizual raqamli xotira hajmini aniqlash.
Tadqiqotning borishi: Qatnashchilarga raqamlar yozilgan kartochka va oqqog’oz tarqatiladi. Qatnashchilar 20 soniya ichida 12 ta raqamni yodlaydi:
13, 91, 47, 39, 65, 83, 19, 51, 23,94, 71, 87.
Keyin ular yod olganlar raqamlarni qog’ozga takrorlab yozadilar.
Tadqiqot ishtirokchilari - 30 kishidan iborat 15-16 yoshdagi o’quvchilar guruhi.
Topshiriq natijalari:
A
|
B
|
A
|
B
|
A
|
B
|
A
|
B
|
A
|
B
|
1
|
4
|
7
|
7
|
13
|
7
|
19
|
6
|
25
|
5
|
2
|
5
|
8
|
6
|
14
|
7
|
20
|
4
|
26
|
7
|
3
|
4
|
9
|
7
|
15
|
7
|
21
|
6
|
27
|
8
|
4
|
4
|
10
|
7
|
16
|
6
|
22
|
6
|
28
|
4
|
5
|
7
|
11
|
7
|
17
|
6
|
23
|
6
|
29
|
7
|
6
|
7
|
12
|
6
|
18
|
4
|
24
|
8
|
30
|
6
|
Izoh: A - qatnashuvchilar raqami; B – to’g’ri takrorlangan raqamlar soni
2.2. Xotirani tuzatish va rivojlantirish ishlari
Diagnostik ma'lumotlarga ko'ra, tadqiqotning 12 ishtirokchisiga tuzatish va rivojlantirish ishlari kerak edi (mavzularning seriya raqamlari: 1, 5, 6, 12, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 26, 30). Tuzatish va rivojlantirish ishlarining maqsadi maktabda o'rganishni yaxshilash, tajriba ishtirokchilarida xotirani yaxshilashga qaratilgan maxsus mashqlar o'tkaziladi.
2.2.1 "Tushunchalarga bevosita yoki bilvosita mos keladigan ruhiy tasvirlar" mashqi.
Mashq ikki bosqichda amalga oshiriladi. Chunki bu yoshdagi bolalar uchun aqliy tasvirni mustahkamlamasdan yetarlicha uzoq davom etishi qiyin, keyin 1-bosqichda konsepsiyaning grafik tasviridan foydalanish kerak. Tadqiqot o’tkazuvchi kishi bolalarga aytadi: "Men aytgan har bir so'z uchun rasm chizishga harakat qiling." Konsepsiyaga to'g'ridan-to'g'ri mos keladigan vizual tasvir osongina, deyarli avtomatik ravishda paydo bo'ladi, bilvosita yozishmalar bo'lsa, tasavvur kuchini talab qiladi.
Tavsiya etilgan namunalar:
1) Yuk mashinasi, aqlli mushuk, g'azab, qo'rqoq bola, qiziqarli o'yin, injiq bola, daraxt, yaxshi ob-havo, jazo, qiziqarli ertak.
2) Muborak bayram, quvonch, qorong'u o'rmon, kasallik, umidsizlik, tezkor odam, jasorat, qayg'u, kar kampir, iliq shamol
2-bosqich - so'z yoki iboralarni qog'ozga yozmasdan, og’zaki taqdim etish.
Ushbu mashqning maqsadi - o'quvchining aqliy tasvirlarni qayta yaratish qobiliyatini rivojlantirish (tushunchalarni vizualizatsiya qilish).
Ishtirokchilar – 15-16 yoshdagi 12 kishilik maktab o'quvchilari guruhi.
Mashqning birinchi bosqichi hech qanday muammosiz o'tdi. Barcha bolalar topshiriqni bajarishdi. Mashqning ikkinchi bosqichida uch kishi ozgina qiyinchilikka duch keldi. Ko'ngilda ifodalangan so'zlarni qog'ozga yozishda bo'shliqlar paydo bo'ldi, injiq bola, g'azab, qayg'u tasvirlari nomlanmagan.
2.2.2. "Vizual materialdan xabardorlik" mashqi
Ushbu mashq uchun sizga qog'oz varag'i, qalam va sekundomer kerak bo'ladi. Quyidagi rasmda 12 ta rasm ko'rsatilgan. Bolalar e'tiborni chalg'itmasliklari uchun qolgan qismini qog'oz varag'i bilan yopib birinchi qatorning chizmalarini ko'rib chiqish taklif qilinadi. 30 soniyadan keyin. Ulardan butun sahifani yopishlarini va birinchi qatordagi narsalarni eslab qog’ozga chizishlarini so'rang. Keyin ularni chizmalari namunadagi rasmlarga qanchalik mos kelishini solishtirishga taklif qiling. Keyin keyingi qatorga o'ting. Bir vaqtning o'zida oxirgi ikki qatorda ishlang.
Ushbu mashqning maqsadi ongli idrok etish va diqqatni jamlashni rivojlantirishdir.
Ishtirokchilar – 15-16 yoshdagi 12 kishilik maktab o'quvchilari guruhi.
Mashq qiyinchiliksiz o'tdi.11 kishi topshiriqni bajardi, bir kishi oxirgi ob'ektni tasvirlashda vazifaning oxirgi qatorida qiynaldi.
2.3. Korreksiya va rivojlantirish ishlaridan keyin xotira turini aniqlash natijalari
To'rt haftalik tuzatish va rivojlantirish ishlari natijasida men natijalarni solishtirish uchun 12 kishidan iborat guruhga qayta tashxis qo'yishga qaror qildim.
Ushbu usul xotiraning barcha turlari uchun natija qanchalik yaxshilanganligini ko'rish uchun yana amalga oshirildi.
Mavzularning tartib raqamlari: 1, 5, 6, 12, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 26, 30.
Tuzatish va rivojlantirish ishlaridan oldin:
Qatnashuvchilar tartib raqami
|
Xotira turlari
|
Vizual
|
Eshitish
|
Motor-eshitish
|
Vizual-motor-eshitish
|
1
|
3/10 = 0,3
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
5
|
6/10 = 0,6
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
6
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
4/10=0,4
|
6/10 = 0,6
|
12
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
16
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
17
|
3/10 = 0,3
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
18
|
3/10 = 0,3
|
6/10=0,6
|
6/10=0,6
|
5/10 = 0,5
|
19
|
3/10 = 0,3
|
4/10=0,4
|
4/10=0,4
|
4/10 = 0,4
|
21
|
4/10 = 0,4
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
22
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
26
|
5/10 = 0,5
|
4/10=0,4
|
6/10=0,6
|
7/10 = 0,7
|
30
|
4/10 = 0,4
|
5/10=0,5
|
6/10=0,6
|
6/10 = 0,6
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
