Мунадарижа

Tajriba o‘tkazilgan vaqtda tajriba va nazorat guruhlari bolalar monologiknutqining holati va rivojlanganlik darajalari

Tajriba o‘tkazilgan vaqt	Guruhlar	Bolalar nutqining rivojlanganlik darajalari				Jami bolalar soni
		Past	O‘rtadan past	O‘rta	Yuqori
Tajriba avvalida		1	10	6	3	20
		5%	50%	30%	15%	100 %
Tajriba so‘nggida	Tajriba guruhi	0	2	12	6	20
		-	10 %	60 %	30 %	100 %
	Nazorat guruhi	0	7	9	4	20
		-	35%	45%	20%	100 %

Olingan natijalarga asoslangan holda topilgan natijalardan o‘rtacha kvadratik chetlanishlar, tanlanmi dispersiyasi, variatsiya ko‘rsatkichlari, Styudentning tanlanma mezoni va u asosda erkinlik darajasi Pirsonning muvofiqlik kriteriysi va ishonchlilik chetlanishlari topildi. Bular quyidagi jadvalda keltirilgan.

						K
2,9444	2,3389		Tajribagacha hech qanday o‘zgarish bo‘lmadi
3,4889	3,1111	0,7900	0,52139	0,3336	0,0034	176

Styudent taqsimotiga asosan , , bo‘ladi. Bizda uchun 3- jadvaldan t=1,96.Chetlanishlar uchun qiymatlarni, , ishonchlilik intervallari uchun va larni olamiz.
Kritik qiymat uchun Pirson taqsimotiga asosan bo‘lgani sababli va bajarilib gipoteza rad etiladi. Demak, bizdagi birinchi gipoteza o‘rinli emas.Bu yerda tanlanmalarnig tuzatilgan dispersiyalari bir biridan ancha farq qiladi, ya’ni konkurent gipozeta o‘rinli bo‘ladi.

N	X	Y			Xy
12	4,5	4,5	20,25	20,25	20,25
6	4,5	3	20,25	9	13,5
14	3	3	9	9	9
8	3	2	9	4	6
5	2	2	4	4	4
=45	157	140	582	475	518

Yuqoridagi natijalarga asosan statistic parametrlarni aniqlaymiz.

,


Ushbu koeffisentlarga ko‘ra bajarilgani sababli X va Y miqdirlar korrelatsiyalanishiga ehtimol katta. Endi regressiya tenglamalarini yozamiz.
Ular
c
tenglamalarga asosan
va
ekanini olamiz. Demak va regressiya chiziqlarining tenglamalarini olamiz.
Yuqoridagi keltirilgan jadval va grafikllardan ko‘rinib turibdiki empirik va kritik iymatlani solishtirb bo‘lgani sababli xatolik bizdagi darajaga mos keladi.Tanlanma farqi bizdagi ga to‘g‘ri keladi. Nazorat guruhida deyarli o‘zgarish yo‘q, tajriba guruhida esa oxirida boshiga nisbatan yuqori daraja ga oshgan, o‘rta daraja ga ortib, past darajasi esa ga kamaygan. Demak, ushbu tadqiqot natijalari yuqorida qo‘llanilgan metodika samarali ekanini tasdiqlaydi.
Shunday qilib, tajriba guruhidagi o‘zlashtirishlar nazorat guruhidagi o‘zlashtirishlardan yuqori ekan. Demak, yengil dizartriyali bolalar monologik nutqini rivojlantirishning samaradorlik darajasini aniqlash bo‘yicha o‘tkazilgan tajriba sinov ishlari samaradorligi statistik tahlildan ma’lum bo‘ldi.Olingan ma’lumotlarni matematik-statistik qayta ishlash natijasida ma’lum bo‘ldiki, tadqiqotda surilgan ilmiy farazlar esa o‘z isbotini to‘liq topganligi tasdiqlandi. Yengil dizartriyali bolalar monologik nutqini rivojlantirish bo‘yicha o‘tkazilgan tajriba-sinov ishlari natijasida ishlab chiqilgan va taklif qilingan metodikalar asosida dizartriyali nutqini rivojlantirish o‘rtacha 1,16 marta yoki 16 foizga samarador ekanligi isbotlandi. Demak, yengil dizartriyali bolalar monologik nutqini rivojlanganligini aniqlash yuzasidan o‘tkazilgan tajriba-sinov ishlari natijalarini qiyosiy o‘rganish va statistik tahlil maxsus metodikaning samaradorligini ko‘rsatdi.


Xulosa
Muammo bo‘yicha pedagogik psixologik va maxsus adabiyotlarni o‘rganib, ularni tahlil qilish, o‘tkazilgan ekspremental tekshirish natijalari asosida quyidagi xolasaga keldik:
1.Muammo bo‘yicha pedagogik psixologik va metodik adabiyotlarni tahlil qilish natijasida yengil dizartriyali bolalarning nutqiy kamchiliklarini o‘rganishga qaratilgan tadqiqot ishlari nutqiy nuqson tuzilishining o‘zbek tili xususiyatlarini xisobga olgan xolda korreksion pedagogik ish tizimi yo‘qligi aniqlandi.
2.Engil yengil dizartriyali bolalar nutqining leksik tomonini mukammal o‘rganish maqsadida ekspremental tekshirish metodikasi tayyorlandi.
3.Engil dizartriyali bolalar nutqining leksik tomonini tekshirishda bolalarning passiv va faol lug‘atiga asosiy diqqat qaratildi.
4.Dizartriyali bolalarning monologik nutqining rivojlanishi faol lug‘at rivojlanishiga nisbatan yuqori ko‘rsatgichda ekanligi eksprement tekshirish natijasida aniqlandi
5. Yengil dizartriyali bolalar faol lug‘atini yil boshida, so‘ng yil oxirida tekshirish natijalari shuni ko‘rsatdiki, yil boshida bolalar lug‘atidagi so‘zlar o‘rta hisob bilan 52% ni tashkil etgan bo‘lsa, bir yil logopedik mashg‘ulotlardan so‘ng ular lug‘atidagi so‘zlar 20-30% ga ko‘payganligi aniqlandi.
6.Engil dizartriyali bolalar monologik nutqini hamda, undagi kamchiliklarni bartaraf etish bo‘yicha korreksion pedagogik ish mazmuni aniqlanadi.
7.Tadqiqot natijalariga tayangan holda maktabgacha yoshdagi bolalar bilan olib boriladigan korreksion ishlar bo‘yicha ilmiy amaliy tavsiyalar berildi