Мужизакор бола

ЭЗГУ ФИКР

ЭЗГУ СЎЗ


ЭЗГУ АМАЛ

Ҳайратимнинг чеки йўқ эди. Наҳотки, неча аср аввал мана шу сир ёзиб қолдирилган бўлса. Шуни англамаган инсонга булар оддий сўз бўлиб кўриниши мумкин. Лекин шуларга амал қилингандагина ҳақиқий комиллик даража-сига етади инсон. Мен сизга юқорида эзгу фикр ҳақида тушунча берган эдим. Фақатгина яхши ният қилиш, эзгу орзу-хаёллар суриш лозим. Энди эзгу сўз ҳақида гаплашсак.

Хоҳ ишонинг, хоҳ ишонманг, оғзимиздан чиқаётган ҳар бир сўз ўз кучига эга. Айтилган сўз, отилган ўқ дейилган. Ўқни орқага қайтариб бўлмайди. Айтилган сўз ҳам худди шундай. Биз эса бу суяксиз тилда нималарни демаймизу. Баъзан оғзимиздан боди кириб, шоди чиқади-я. Фарзандла-римизни қарғаганимизни айтмайсизми.

• 
  Итдан тарқаган. Ярамас. Мол, ит ҳўкиз, тўнғиз, қи-рилиб кетгур, овозинг ўчгур, эшшак, бефаросат, тўнка...
  

Бу ёғини ёзишга асабим дош бермайди. Яна қандай сўзлар оғзингиздан чиқишини ўзингиз биласиз. Табиатнинг бизга берган улуғ неъматини, яъни фарзандимизни қанча-лар яхши кўрамиз-а, қанчалар ардоқлаймиз, қанчалар меҳ-рибонмиз. Ўхшатган нарсаларимизни қаранг. Она фарзанди учун жонини беришга тайёр. Ўз фарзандини кўринмас ханжар билан юрагига аёвсиз санчаётган она. Кўринмас ханжар билан суқуб-суқуб бўлиб, идишдаги заҳарни ичириб, яна бағримизга босиб, ўзимнинг болам, деймиз. Бу айтган «мақтовларимиз» ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетмайди. Шундай деб ўйласангиз бекорларнинг бештасини айтибсиз. Бу “жимжимадор” сўзлар бола феъл-атворида кўрина бош-лайди. Яхшиям тил тишнинг орқасида, оғиз бўшлиғида, қафасда тургандек туради. Бўлмаса яна нималар деган бўлар эдик. Биз яна меҳрибон онамиз. Биз буни билмасдик, дейсизми. Билмаслигимиз айбимизни яшира олмайди. Юқорида айтганимдек, кўзимиз очиқ, кутубхоналар тўла китоб. Ўқиб, уқиш керак.
Ўзингиз ҳали тарбияланмаган экансиз, қандай қилиб болангизни тарбиялайсиз? Ҳайвонларнинг номи билан ата-шингиз болада шундай ҳайвонлардаги хусусиятларни шакллантиради. Нуқул итвачча, итдан тарқаган, деймиз. Нега болаларимизнинг урушқоқлигини ўйлаб кўрганмисиз? Ахир иккита ит бир-бирини кўриб қолса, акиллашиб, бир-бирига ташланади-ку. Қайси мактабда, қайси маҳаллада болалар уришмайди. Борми шунақаси. Ҳатто, кимдир орзу-ҳавас билан тўй қилса, албатта, шу тўйда ҳам жанжал, муштлашиш бўлади. Итнинг шу феъл-атворини болаларда кўрмаяпсизми? Бас, шундай экан, болаларни сўкишни тўхтатинг.