Мужизакор бола

ДУНЁДА ТОРТИШИШ КУЧИ МАВЖУД

Ўқувчилик пайтларимизда физика дарсида ўқитувчимиз тортишиш кучи мавждлигини тушунтирган эди. Масалан, олмани юқорига отсак, қайтиб тушади, чунки ерда тор-тишиш кучи мавжуд, деган эди устоз. Шунинг учун тортишиш кучи деганда олманинг ерга тушиши кўз олдимга келар эди. Энди эса улғайдим, изландим.

Ҳикмат излаганга ҳикматдир дунё,

Иллат излаганга иллатдир дунё.

Ер юзидаги барча нарса ўз магнит майдонига эга. Барча нарса ўзига ўхшашини тортади. Эшитганмисиз, ғам келса қўшалоқлашиб келади, бахт келса ҳам. Айтайлик, бир инсонга қандайдир ғам етди. Ё молини ўғирлатди, ё пулини. Ёки бирор яқин инсонидан айрилди. У чуқур ғам-андуҳга ботди. У ғам-андуҳ частотасида турибди. Шу ҳолатда хурсандчиликни тортадими ўзига? Ҳеч-да. У инсон ўзига яна ғам-андуҳни тортади. Коинот эса қандай келиши сабабини топади. Доим хурсандчиликда юрган инсон ўзига доим хурсандчиликни тортади.

Ҳомиладор аёл ҳам қовоғи солиқ, хўмрайиб, ҳамма еб, у қуруқ қолгандек юраверса, нима дейсиз, ундан қандай фарзанд туғилиши мумкин? Хушчақчақ дейсизми?! Чуч-варани хом санабсиз. Ҳечам-да. Қуръони каримда ҳам инсонларнинг очиқ юзли бўлиши лозимлиги ҳақида айтил-ган. Менинг ҳам тўрт фарзандим бор. Лекин мен болаларни дунёга келтириб, уларни тарбиялаётганимда бундай асосларни билмасдим. Бирор китобда ҳижжалаб тушунти-рилмаган эдими, ё мен тушунмаган эдимми, билмайман.
“Болани тарбиялашни она қорнидалигидаёқ бошланг”, деган экан бир донишманд. Бу саволга 23 йил жавоб изладим. Қориндаги болани қандай тарбиялаш мумкин ахир?
Бир эр-хотин 9 ойлик чақалоқни донишманд олдига олиб бориб, сўрашибди :

• 
  Болага қандай тарбия берайлик?
  
• 
  Бола неча ойлик?
  
• 
  9 ойлик.
  
• 
  Унда болани тарбиялаш учун 9 ой кечиқибсиз.
  

«Янги туғилган болага қандай тарбия бериш мумкин?» ўйлагандим мен яна. Ўйлайверганимдан безор бўлган коинот ўз илм эшикларини очди.

• 
  Кир шу эшикдан. Кирсанг китобларда жавоби ёзилган. Савол беравериб, безор килдинг-ку.
  

Сиз ҳам ўйлайвериб, сочингиз тўкилиб кетмасин деб тайёр ёзиб қўйяпман. Соч бўёқлари ҳам фалон пул ахир. Бунинг устига, оқарган соч қайта қораймайди. Ҳа, нима деётган эдим. Тортишиш кучи ҳақида гапираётган эдим-а. Менга академик Мирзакарим Норбековнинг услуби жуда ёқади.

Мен ҳам, фарзандларим ҳам доим кулиб юришга ҳаракат қиламиз. Кўпроқ ҳазил-мутойиба, аския қилиб, кулишамиз. Кулгили воқеаларни гапиришиб, эслашамиз. Хохолаб куламиз. Самода кузатиб турган хурсандчилик, омад, бахт :

• 
  Юринглар, анавилар жуда хурсанд. Ўша жойга бора-миз, - деб келишини кутамиз-да. аслида ҳам шундай. Фарзандларим ва ўзим эришаётган ютуқларим бекорга эмас. Бу ҳақда кейинроқ гаплашамиз.
  

Бир кун жанжал бўлган уйдан қирқ кун барака кетади.
Қаранг, аждодларимиз қанчалик аклли бўлган-а. Ҳайратланаман. Уйда бўлаётган тортишувлар жанжалга айланади. У ҳам ўз навбатида жанжални тортади. У бор жойга эса ҳеч қачон омад, бахт, хурсандчилик келмайди. Ҳатто, икки қоп тилла берсангиз ҳам. Аслида зўрға маошга яшаяпсиз. Сиз эру хотин жанжаллашсангиз дўмбоқча роса хафа бўлади. Туғилсамми, туғилмасамми, деб ўйлаб қолади. Бир-бирини тушуниш жуда ҳам муҳим. Бир-биридан сир яширмай ростини айтса-ку, олам гулистон.
Тасаввур қилинг, эр ишдан келса хотин турибди, қўллар белда, дарғазаб. Ялмоғиз ҳам шу туришида ундан гўзалроқ.

• 
  Ҳа, юрибсизда, а, жононлар билан мазза қилиб.
  

Бу ёғини ўзингиз давом эттиринг. Эр ҳам дарғазаб:

• 
  Ҳа юрибман, сен қуруқ қолдинг.
  

Шунинг ўрнига: «Келдингизми, кеч қолиб кетдингиз, хавотир олдим», десангиз, эр ҳам шунга яраша мулойим сўзлайди. Муҳими, бир-бирини тушуниш лозим.
Мавзудан чиқиб кетяпмиз, лекин бу оила, болалар учун муҳим. Бир куни биз, беш олтита ўқитувчилар, гаплашиб қолдик. Мавзу эрнинг кеч келиши ҳақида эди. Ҳамкасб-ларим эрлари кеч келса уйида жанжал бўлишини, уришиб қолишларини айтишди. Ҳар кимда ҳар хил воқеа. Суҳбат жуда қизиди. Мен шунда ўйландим. Мен нима қиламан? Уйга келиб, турмуш ўртоғимдан сўраганман.

• 
  Сиз уйга кеч келсангиз, мен сизни қандай кутиб оламан?
  
• 
  Ҳа, нега буни сўраяпсан?
  

Мен ишхонадаги аёллар суҳбатини айтиб бердим.

• 
  Сенми. Мен тунда келиб эшикни тақиллатсам, зўрға кўзингни очиб, эшикни очасан ва жойингга етиб бормасдан, ухлаб бўласан.
  

Роса кулишдик.
Мен турмуш ўртоғимга ишонардим. Эр-хотин бир-би-рига ишониши лозим.