Moliyaviy va boshqaruv hisobi

jadval

Boshqarishning turli darajalarida xarajat markazlari bo’yicha umumlashtirilgan hisobot, so’mda

Ko’rsatkichlar	Hisobot davri		Jami yil boshidan
№1 brigada bo’yicha hisobot
Asosiy materiallar	8600	-200		26800	+240
Yordamchi materiallar	3700	-60		8000	-160
Bevosita mehnat haqi xarajatlari, ajratmalari bilan	42800	+480		113660	+1680
Texnologik ehtiyojlar uchun energiya xarajatlari	1960	+70		5880	+500
Boshqa xarajatlar	680	+20		1080	+80
№1 brigada bo’yicha jami	57740	+310		155420	+2340
Sut tsexi bo’yicha hisobot
№1 brigada	57740	+310		155420	+2340
№2 brigada	35440	+222		129700	+1780
№3 brigada	44680	+20		137000	+720
№4 brigada	39700	-60		128640	+360
Brigadalar bo’yicha jami	177560	+492		550760	+5200

Umumtsex xarajatlari
x masterining ish haqi, ajratmalari an	25200	-	140000	-
x uskunalarining eskirishi	20800	-	61600	-
umishlab chiqarish ehtiyojlariga flangan elektrenergiya	7000	+520	20900	+1280
hik xizmat ko’rsatuvchi xodimlar ajatlari	3780	-134	16700	-600
Umumtsex xarajatlarini jami, brigadalar xarajat-lari bilan birga	234340	+878	789960	+5880
Kombinat bo’yicha hisobot
Sut tsexi	234340	+878	789960	+5880
Pishloq pishirish tsexi	240600	-780	861200	-1740
Sut-qatiq mahsulotlari ishlab chiqarish bo’yicha tsex	269580	+1160	974640	+3940
Yordamchi tsexlar	178700	-380	605358	+460
Tsexlar bo’yicha jami	923220	+878	3231158	+8560
Davr xarajatlari: Korxona idorasi binolarining eskirishi	7000	-	33000	-
Boshqaruv xodimlari ish haqi, ajratmalari bilan	47000	+2460	97520	+9156
Asosiy vositalarni sug’urtalash arajatlari	16800	+300	42600	+956
Boshqa ma’muriy xarajatlar	1400	+150	8000	+653
Davr xarajatlarining jami	72200	+2910	181120	+10756
Kombinat bo’yicha jami	995420	+3788	3412278	+19325

Xulosa qilib, ta’kidlash lozimki, segmentar hisobot – bu bugungi kun zaruriyati, bu davrning ruhi, hattoki bozorning talabidir, usiz segment xarajatlari va daromadlarini aniqlab bo’lmaydi, bu esa oqibatda korxona boshqaruv tizimi samarasiz ishlashiga olib keladi. Boshqaruv segmentar hisoboti faqatgina korxona hisob siyosatigagina tenglashishni emas, balki moliyaviy hisobning xalqaro standartlariga, hisob va hisobotning milliy standartlariga, davlatimiz tomonidan qabul qilingan me’yoriy-huquqiy bazaga asoslanishi lozim.

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Biznes samaradorligini baholashda boshqaruv segmentar hisobotining ahamiyati nimadan iborat?
   
2. 
   Xo’jalik va jug’rofiy segmentlarning qanday farqli jihatlari mavjud?
   
3. 
   Mustaqil hisobot segmenti shakllanishi uchun qanday shartlar talab qilinadi?
   
4. 
   Segment xarajatlari nima?
   

Tayanch so’z va iboralar

1. 
   segment
   
2. 
   hisobot
   
3. 
   tashqi foydalanuvchilar
   
4. 
   ichki foydalanuvchilar
   
5. 
   biznes samaradorligi
   
6. 
   xo’jalk segment
   
7. 
   jug’rovfiy segment
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati Asosiy adabiyotlar:

1. 
   O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. T.: “O’zbekiston” 1992, 8 dekabr.
   
2. 
   O’zbekiston Respublikasi: qonun va farmonlar. T.: “O’zbekiston” 1997, noyabr.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati to’g’risida” gi Qonuni (yangi tahriri) 2000y, 26 may.
   
4. 
   Karimov I.A. O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida, T.:
   

“O’zbekiston”, 1995, 269 b.

5. 
   Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat mafkura. T.:
   

“O’zbekiston” 1996, 261 b.

6. 
   Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T.: “O’zbekiston” 1996, 275
   

b.

7. 
   Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid,
   

barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T.: “O’zbekiston”, 1997y, 325 b.

8. 
   Karimov I.A. O’zbekiston buyuk kelajak sari. T.:“O’zbekiston”1998,686 b.
   
9. 
   Karimov I.A. Milliy istiqlol mafkurasi-xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir. T.: “O’zbekiston”, 2000, 30 b.
   
10. 
    “Mahsulot (ish va xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan, mahsulot (ish va xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to’g’risida”gi Nizom. - O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999y. 5 fevral 54- sonli qarori.
    
11. 
    O’zbekiston Respublikasi Moliyaviy qonunlari. T.: №1-5-8 sonlar. 2000y.
    
12. 
    O’zbekiston Respublikasi Buxgalteriya hisobi Milliy Standartlari. T.:BMA nashriyoti. 1999y.
    
13. 
    “O’zbekiston Respublikasi auditorlik faoliyatining milliy standartlari” T.:
    

“Soliq to’lovchining jurnali” №7-8-9-10. 1999y, №1. 2000y. sonlari.

14. 
    Anderson G., Nidlz B., Kolduell D. Printsipi buxgalterskogo ucheta. M.:,
    

“Finansi i statistika”, 1993, 496 s.
Entoni R.Ris Osnovi buxgalterskogo ucheta. M.: 1996, 320 s.

12. 
    Aksenenko A.F. Sebestoimost v sisteme upravleniya otraslyu: Uchet i analiz. – M.: Ekonomika, 1984. – 168s.
    
13. 
    Aksenenko A.F., Sheremet A.D. Uchet, kalkurovanie i analiz sebestoimosti produktsii. – M.: MGU, 1984. – 264s.
    
14. 
    Anankina E.A., Danilochkina N.G. Upravlenie zatratami. Konspekt lektsiy. – M.:PRIOR, 1948. – 64s.
    
15. 
    Garrison Ch. Operativno-kalkulyatsionniy uchet proizvodstva i sbita.-M.: Texnika upravleniya, 1930.-300 s.
    
16. 
    Druri K. Vvedenie v upravlencheskiy i proizvodstvenniy uchet.- M.: Audit, YuNITI. 1997.-556 s.
    
17. 
    Druri K. Uchet zatrat metodom standart-kost.-M.: YuNITI, 1998.- 224 s.
    
18. 
    Ivanov N.N. Normativniy uchet proizvodstva .-M.: Gosfinizdat, 1956.-220 s.
    

Qo’shimcha adabiyotlar:

12. 
    Ivashkevich V.B.Upravlencheskiy uchet v informatsionnoy sisteme predpriyatiya // Buxgalterskiy uchet, 1999, № 4.
    
13. 
    Kalkulyatsiya sebestoimosti produktsii v promishlennosti. Uchebnik. V.A. Beloborodova, A.P.Checheta, V.T. Stablinskiy i dr. -M.: Finansi i statistika, 1989.-279 s.
    
14. 
    Karpova T.P. Osnovi uprvlencheskogo ucheta. Uchebnoe posobie.
    

-M.: INFRA -M, 1997.-172 s.

12. 
    Kondrakov N.P. Buxgalterskiy uchet. Uchebnoe posobie -M.: INFRA-M, 1999.-548 s.
    
13. 
    Kondratova I.G Osnovi upravlencheskogo ucheta. Uchebnoe posobie. – M.: Finansi i statistika, 1998. – 144 s.
    
14. 
    Luka Pacholi. Traktat o schetax i zapisyax. – M.: Finansi i statistika, 1994. – 320 s.
    
15. 
    Myullendorf R., Karrenbauer M. Proizvodstvenniy uchet. – M.: ZAO “FBK-PRESS”, 1996. – 158 s.
    
16. 
    Myuller G. Uchet: mejdunarodnaya perspektiva. – M.: Finansi i statistika, 1994. – 172 s.
    
17. 
    Narinskiy A.S. Kalkurovanie sebestoimosti v stroitelstve. - M.: Finansi, 1979. – 152 s.
    
18. 
    Nikolaeva O.E., Shishkova T.V. Upravlencheskiy uchet. Uchebnoe posobie. – M.: URSS, 1997. – 368 s.
    
19. 
    Nikolaeva S.A. Osobennosti ucheta zatrat v usloviyax rinka: sistema “direkt-kosting”: Teoriya i praktika. - M.: Finansi i statistika, 1993.
    

–124 s.

12. 
    Novichenko P.P. Uchet i kalkulirovanie sebestoimosti produktsii v vajneyshix otraslyax promishlennosti. – M.: Ekonomika, 1975. – 191 s.
    
13. 
    Paliy V.F., Paliy V.V. Upravlencheskiy uchet – novoe prochtenie vnutrixozyaystvennogo rascheta. // Buxgalterskiy uchet, 2000, № 17.
    
14. 
    Pizengolts M.Z. O soderjanii upravlencheskogo ucheta // Buxgalterskiy uchet, 2000, № 19.
    
15. 
    Rishar J. Buxgalterskiy uchet: teoriya, praktika. – M.: Finansi i statistika, 2000 – 160 s.
    
16. 
    Rudanovskiy A.P. Rukovodyashchie nachala (printsipi) fabrichnogo schetovedeniya, vitekayushchie iz ponyatiya sebestoimosti. – M.: Makiz, 1925 – 47 s.
    
17. 
    Satubaldin S.S. Uchet i zatrat na proizvodstvo v promishlennosti SShA. – M.: Finansi, 1980. – 141 s.
    
18.