Молиявий ҳисоботнинг халкаро стандарти 13 Ҳаққоний қийматни баҳолаш Мақсади

Ҳаққоний қиймат иерархияси (72–90 бандлар) 
2-даражали бошланғич маълумотлар (81–85 бандлар) 
Б35 
Муайян активлар ва мажбуриятлар бўйича 2-даражали бошланғич маълумотларга мисоллар 
қуйидагиларни ўз ичига олади: 
(a) 
Лондон банклараро таклиф ставкаси (ЛИБОР) своп ставкасига асосланган ўзгармас-
олиш, ўзгарувчан-тўлаш фоиз ставкаси свопи. 2-даражали бошланғич маълумот ЛИБОР 
своп ставкаси бўлиши мумкин, агарда ушбу ставка свопнинг деярли тўлиқ муддати бўйича 
умумий тарзда белгиланган оралиқларда кузатилса. 
(б) 
Хорижий валютада ифодаланган даромадлилик чизиғига асосланган ўзгармас-олиш, 
ўзгарувчан-тўлаш фоиз ставкаси свопи. 2-даражали бошланғич маълумот свопнинг деярли 
тўлиқ муддати бўйича умумий тарзда белгиланган оралиқларда кузатилган ҳолда хорижий 
валютада ифодаланган даромадлилик чизиғига асосланган своп ставкаси бўлиши мумкин. 
Ушбу ҳолат бўлиши мумкин, агарда свопнинг муддати 10 йил бўлиб, ушбу ставка 9 йил 
бўйича умумий тарзда белгиланган оралиқларда кузатилса, бунда агарда 10-йилга 
даромадлилик чизиғининг ҳар қандай оқилона узайтирилиши бутунлигича свопнинг 
ҳаққоний қийматини баҳолашга нисбатан аҳамиятли бўлмаслиги мумкин бўлса. 
(в) 
Муайян банкнинг таянч ставкасига асосланган ўзгармас-олиш, ўзгарувчан-тўлаш фоиз 
ставкаси свопи. 2-даражали бошланғич маълумот узайтирилиш орқали келтириб 
чиқарилган банкнинг таянч ставкаси бўлиши мумкин, агарда узайтирилган қийматлар 
кузатиладиган бозор маълумотлари орқали, масалан, свопнинг деярли тўлиқ муддати 
мобайнида кузатиладиган фоиз ставкаси билан корреляция орқали тақдисланса. 
(г) 
Биржада-савдо-қилинадиган акциялар бўйича уч-йиллик опцион. 2-даражали бошланғич 
маълумот 3-йилга узайтирилиш орқали келтириб чиқарилган акциялар бўйича кўзда 
тутилган ўзгарувчанлик бўлиши мумкин, агарда қуйидаги иккала ҳолатлар мавжуд бўлса: 
(i) 
акциялар бўйича бир-йиллик ва икки-йиллик опционлар учун нархлар 
кузатиладигандир. 
(ii) 
уч-йиллик опционнинг узайтирилган кўзда тутилган ўзгарувчанлиги свопнинг 
деярли тўлиқ муддати учун кузатиладиган бозор маълумотлари орқали 
тасдиқланади. 
Ушбу ҳолатда кўзда тутилган ўзгарувчанлик акциялар бўйича бир-йиллик ва икки-йиллик 
опционларнинг кўзда тутилган ўзгарувчанлигини узайтириш орқали келтириб чиқарилиши 
мумкин ва қиёсий тадбиркорлик субъектларининг акциялар бўйича уч-йиллик 
опционларнинг кўзда тутилган ўзгарувчанлиги орқали тасдиқланиши мумкин, бунда 
агарда бир-йиллик ва икки-йиллик кўзда тутилган ўзгарувчанликлар билан корреляция 
ҳосил қилинган бўлса. 
(д) 
Лицензиялаш келишуви. Бизнес бирлашувида сотиб олинган ва яқинда сотиб олган 
тадбиркорлик субъекти (лицензиялаш келишувидаги томон) томонидан ўзаро боғлиқ 
бўлмаган томон билан музокара қилинган лицензиялаш келишуви учун, 2-даражали 
бошланғич маълумот келишув бошланишидаги ўзаро боғлиқ бўлмаган томон билан 
шартномадаги роялти ставкаси бўлиши мумкин. 
(е) 
Чакана савдо нуқталаридаги тайёр товарлар захираси. Бизнес бирлашувида сотиб 
олинган тайёр товарлар захираси чун, 2-даражали бошланғич маълумот чакана бозордаги 
мижозлар учун нар хёки улгуржи бозордаги чакана савдогарлар учун нарх бўлиши 
мумкин, бунда у захира моддасининг ва қиёсий (яъни ўхшаш) захира моддаларининг 
ҳолати ва жойи ўртасидаги фарқларга тўғриланган бўладики, натижада ҳаққоний қийматни 
баҳолаш захирани талаб этилган сотиш тадбирларини тугаллаши мумкин бўлган бошқа 
чакана савдогар сотиш операциясида олиниши мумкин бўлган нархни акс эттиради. 
Концептуал тарзда, тўғриланишлар чакана нархга (пастга томон) ёки улгуржи нархга 
(юқорига томон) нисбатан амалга оширилишига қарамасдан, ҳаққоний қийматни баҳолаш 
бир хил бўлади. Умуман олганда, субъектив тўғриланишларнинг энг кам суммасини талаб 
этадиган нархдан ҳаққоний қийматни баҳолашда фойдаланиш керак. 
(ж) 
Эгаликдаги ва фойдаланишдаги бино. 2-даражали бошланғич маълумот кузатиладиган 
бозор маълумотларидан келтириб чиқарилган ҳолда бино бўйича метр квадрат учун нарх 
(баҳолаш коэффициенти) бўлиши мумкин, масалан, ўхшаш жойдаги қиёсий (яъни ўхшаш) 

---

МҲХС 13 
©
МҲХС Фонди 29
биноларни қамраб оладиган кузатилган битимлардаги нархлардан келиб чиқадиган 
коэффициентлар. 
(з) 
Пулни юзага келтирадиган бирлик. 2-даражали бошланғич маълумот кузатиладиган бозор 
маълумотларидан келтириб чиқарилган ҳолда баҳолаш коэффициенти (масалан фойада ёки 
даромад ёки ўхшаш фаолият ўлчовининг коэффициенти) бўлиши мумкин, масалан, 
операцион, бозор, молиявий ва номолиявий омилларни инобатга олган ҳолда, қиёсий (яъни 
ўхшаш) бизнесларни қамраб оладиган кузатилган битимлардаги нархлардан келиб 
чиқадиган коэффициентлар.