Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Моделларнинг яқинлашиши.

Моделларнинг яқинлашиши. Моделнинг тугаллиги ва соддалиги (соддалаштирилиши) асл ва модел ўртасидаги сифат фарқини (структуравий даражада) тавсифлайди. Шунда моделнинг яқинлашиши бу фарқнинг миқдорий томонини тавсифлайди.
Сиз аниқроқ эталон (тўлиқ, идеал) ёки ҳақиқий модел билан тахминий моделни таққослаб, яқинлаштиришнинг миқдорий ўлчовини киритиш мумкин. Моделнинг асл нусхага яқинлиги муқаррар, у объектив мавжуд, чунки модел бошқа объект сифатида фақат асл нусханинг баъзи хусусиятларини акс эттиради. Шунинг учун моделнинг асл нусхага яқинлашиш даражаси (яқинлик, аниқлик) масаланинг қўйилиши, моделлаштириш мақсади билан белгиланади.
Моделнинг аниқлигини оширишга ҳаддан ташқари интилиш унинг сезиларли даражада мураккаблашишига ва натижада унинг амалий қийматининг пасайишига олиб келади. Мураккаб (инсон-машина, ташкилий) тизимларни моделлаштиришда аниқлик ва амалий маъно бир-бирига мос келмайди ва бир-бирини инкор қилади. Моделнинг аниқлиги ва амалийлигига қўйиладиган талабларнинг номувофиқлиги ва мос келмаслигининг сабаби асл нусханинг ўзи - унинг хулқ -атвори, хусусиятлари ва хоссалари, ташқи-муҳитнинг таъсири, механизмлари мақсадни шакллантириш, унга эришиш йўллари ва воситалари ва бошқалар ҳақидаги билимларнинг ноаниқлиги ва норавшанлигидадир.

29. Моделларнинг тежамкорлиги.

Моделларнинг тежамкорлиги. Математик моделларнинг бу хоссаси уни амалга ошириш ва ишлатиш учун ресурслар (инсон, моддий, вақт, ҳисоблаш ва бошқалар) харажатлари билан белгиланади.
Моделнинг аниқлигини оширишга ҳаддан ташқари интилиш унинг сезиларли даражада мураккаблашишига ва натижада унинг амалий қийматининг пасайишига олиб келади. Мураккаб (инсон-машина, ташкилий) тизимларни моделлаштиришда аниқлик ва амалий маъно бир-бирига мос келмайди ва бир-бирини инкор қилади. Моделнинг аниқлиги ва амалийлигига қўйиладиган талабларнинг номувофиқлиги ва мос келмаслигининг сабаби асл нусханинг ўзи - унинг хулқ -атвори, хусусиятлари ва хоссалари, ташқи-муҳитнинг таъсири, механизмлари мақсадни шакллантириш, унга эришиш йўллари ва воситалари ва бошқалар ҳақидаги билимларнинг ноаниқлиги ва норавшанлигидадир.

30.