Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Математик моделларни амалга оширадиган профессионал дастурий воситаларнинг аксарияти нечта асосий қисмдан иборат.

Математик моделларни амалга оширадиган профессионал дастурий воситаларнинг аксарияти учта асосий қисмдан иборат:

- олдинги процессор (моделнинг дастлабки маълумотларини тайёрлаш ва текшириш);
- процессор (масалани эчиш, ҳисоблаш тажрибасини амалга ошириш);
- постпроцессор (олинган натижаларни кўрсатиш).
Олд ва кейинги процессорнинг имкониятлари замонавий компьютер ёрдамида лойиҳалаш (САПР) тизимларида кенг қўлланилади, бу эрда улар маълумотларни олиш ва симуляция натижаларини баҳолаш вақтини сезиларли даражада камайтиради.
6) Моделнинг мослигини текшириш
Моделнинг мослигини текшириш иккита мақсадга эга:
- контсептуал ва математик баёнлар босқичларида тузилган гипотезалар тўпламининг тўғрилигига ишонч ҳосил қилинг;
- олинган натижаларнинг аниқлиги техник топшириқда кўрсатилган аниқликка мос келишини аниқланг.
Ишлаб чиқилган математик моделни текшириш уни ҳақиқий объект ҳақидаги экспериментал маълумотлар билан ёки илгари яратилган ва яхши тасдиқланган бошқа моделлар натижалари билан солиштириш орқали амалга оширилади. Қоида тариқасида, таққослаш натижаларининг сифат ва миқдорий тасодифийлиги фарқланади. Сифатли таққослашда фақат чиқиш параметрларининг тақсимот функциясининг шаклининг мос келиши (камайиши ёки ортиши, битта экстремал ёки бир нечта билан) талаб қилинади. Миқдорий таққослашда параметрларни ҳисоблашнинг тўғрилиги баҳоланади. Тахминий ва тахминий ҳисоб -китобларни бажариш учун мўлжалланган моделларда 10-15% аниқлик қониқарли ҳисобланади. Бошқариш ва мониторинг тизимларида ишлатиладиган моделларда талаб қилинадиган аниқлик 2%дан кам бўлиши мумкин.

32. математик ёпиқликни назорат қилиш

- математик ёпиқликни назорат қилиш, бу муносабатларнинг ёзма тизими муаммонинг аниқ ечимини топишга имкон беришини текширишдан иборат.
Математик масала тўғри қўйилган ҳисобланади, агар унинг ечими мавжуд бўлса, у ягона ва доимий равишда кириш(дастлабки) маълумотларига боғлиқ бўлса. Агар кириш маълумотларининг озгина ўзгариши ечимнинг етарлича кичик ўзгаришга мос келадиган бўлса ечим узлуксиз ҳисобланади. Муайян масаланинг тўғрилигини исботлаш одатда анча мураккаб математик масала ҳисобланади. Математик моделдан фойдаланиб юқоридаги барча назорат текширувлари учун ижобий натижа олинган бўлса бундай математик модел тўғри деб ҳисобланади.

32.