Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Сифат таҳлили ва модел тўғрилигини текшириш.

3) Сифат таҳлили ва модел тўғрилигини текшириш

Кўп ҳолларда модель оператори оддий дифференциал тенгламалар (ОДТ), қисман дифференциал тенгламалар (ҚДТ) ва/ёки интеграл-дифференциал тенгламалар (ИДТ) тизимини ўз ичига олади. Масала қўйилишининг тўғрилигини таъминлаш учун ОДТ ёки ҚДТ системасига бошланғич ёки чегаравий шартлар қўшилади, бу эса ўз навбатида алгебраик ёки ҳар хил тартибдаги дифференциал муносабатлар бўлиши мумкин. ОДТ ёки ҚДТ системалари учун энг кенг тарқалган масалалар турлари мавжуд:
- Коши масаласи ёки бошланғич шартлар масаласи, бунда исталган вақт учун ушбу изланувчи ўзгарувчиларнинг қийматлари вақтнинг бошланғич моментида берилган ўзгарувчилардан (бошланғич шартлар) аниқланади;
Функсиясининг қидирилаётган чиқиш параметрига қўйилган шартлари вақтнинг ҳар бир моменти (ўрганилаётган интервалда) учун вақтнинг бошланғич моментида берилса бошланғич чегара ёки чегара қиймати масаласи;
-хусусий қиймат масалас тизимнинг хатти-ҳаракатининг (масалан, мувозанат ёки ҳаракатсизлик ҳолатининг барқарорлигини йўқотиши, даврий режимнинг пайдо бўлиши, резонанс) сифат ўзгариши шартидан аниқланган параметрларни ўз ичига олади.

32. Метод (алгоритм) хатолари

Метод (алгоритм) хатолари алгоритмик ҳисоблаш жараёнининг аниқ(аналитик) дан четга чиқиши натижасида юзага келади. Агар алгоритм босқичлари сонининг чексиз кўпайиши билан дискрет масаланинг ечими асл масаланинг ечимига яқин бўлса, у ҳолда ҳисоблаш усули яқинлашади дейилади. Алгоритмларнинг ишончлилигини ошириш учун кўпинча турли усуллар комбинацияси, усулларни автоматик параметрли созлаш ва бошқалар ишлатилади. Охир-оқибат, ишончлилик p қийматлари бирликка тенг ёки унга яқин бўлади. p<1 бўлган усулларни қўллаш, номақбул бўлса-да, маълум махсус ҳолларда, нотўғри ечим тан олиниши ва тўғри қарор қабул қилиш учун бундай қарор қабул қилиш хавфи бўлмаслиги шарти билан йўл қўйилади. <1 билан усулларни қўллаш, исталмаган бўлса-да, баъзи бир алоҳида ҳолатларда, агар нотўғри қарор тан олинса ва тўғри қарор учун бундай қарор қабул қилиш хавфи бўлмаса, рухсат этилади.

32.