Моделлаштириш назариясининг умумий қоидалари Физик моделлаштириш-бу … 7

Структуравий моделлар деганда нимани тушанасиз?

Структуравий моделлар - бу фақат ўрганилаётган объектнинг тузилишини (структурасини) акс еттирувчи ва тизимли таҳлил масалаларини ҳал қилиш учун ишлатиладиган моделлар. Структуравий моделларнинг параметрлари техник объектни ташкил этувчи функционал ёки конструктив элементларнинг белгиларидир ва бир объектнинг бошқасидан фарқ қиладиган структураси. Бу параметрларга морфологик ўзгарувчилар дейилади. Структуравий моделлар жадваллар, матрицалар ва графиклар кўринишида бўлади.
Мураккаб ҳодисалар ва тизимлар тенгламалар ва муносабатлар тўплами билан ифодаланади. Якуний формулалар ёки рақамли қийматлар кўринишида керакли моделлаштириш натижасини олиш жуда қийин ва кўпинча ҳал қилинмайдиган вазифадир. Бундай ҳолларда алгоритмик моделлардан фойдаланиш самарали ҳисобланади.

24. Математик моделларнинг хусусиятлари

1.6. Математик моделларнинг хусусиятлари

Математик моделларнинг моделни асл (объект, жараён) билан у ёки бу даражада фарқини ёки бир хиллигини аниқлаш имконини берувчи баъзи хоссаларини кўриб чиқамиз. Математик моделларнинг қуйидаги хусусиятларини ажратиш одатий ҳолдир: мақсадга мувофиқлик, етарлилик, яқинлик, тўғрилик, соддалик ва мураккаблик, юмшоқлик ва қатъийлик, тугаллик, ёндашув, тежамкорлик, ҳаққонийлик, информативлик, тўлиқлик, мослашувчанлик, бошқарувчанлик, тадрижийлик.
Келинг, математик моделларнинг ўзига хос хусусиятларини кўриб чиқайлик, улар маълум даражада моделни асл нусхадан (объект, жараён) ажратиш ёки аниқлаш имконини беради. Математик моделларнинг қуйидаги хусусиятларини ажратиш одатий ҳолдир: мақсадга йўналтирилганлик, адекватлик, изоляция, тўғрилик, соддалик ва мураккаблик, юмшоқлик ва қатъийлик, чекланиш, яқинлик, самарадорлик, ҳақиқат, ахборот мазмуни, тўлиқлик, мослашувчанлик, назорат қилиш ва эволюция.

25. Адекватлик нима?

Адекватлик. Моделнинг адекватлиги остида объект (жараён) нинг тўғри сифат ва миқдорий тавсифини маълум даражада аниқлик билан танланган хусусиятлар мажмуи орқали тушунилади.