Modda va jism

MODDA HAQIDA TUSHUNCHA
Jismning tarkibiy qismiga modda deyiladi.
Modda - uni tashkil etuvchi malekulalarning turiga qarab 2 ta katta guruhga bo’linadi: 1.Aralash moddalar (aralashmalar) - Har xil molekulalardan ( har xil zarrachalardan) hosil bo’lgan moddalar. Masalan: Dengiz suvi, havo, neft, tuproq, un, bromli suv, oxakli suv, po’lat, cho’yan, shisha, plastmassa, choy, vodoprovod suvi, vino, yog’ va moylar, benzin, vazelin, bo’yoqlar, so’k, dorilar, zar suvi, kofe.
2. Toza (sof) moddalar - Faqat bir xil malekulalardan ( bir xil zarrachalardan ) hosil bo’lgan moddalar. Masalan: H₂O – suv (distillangan), C₁₂H₂₂O₁₁ – shakar, H₂SO₄ – sulfat kislota, O₃ - ozon, S – oltingugurt, Fe –temir, Au –oltin, CO₂ - karbonat angidrid, CH₄ - metan, NH₃ –ammiak, CaCl₂ - kalsiy xlorid, C – olmos, Na₂CO₃ 10H₂O – kristall soda va boshqalar. Sof moddalar deyarli tabiatda uchramaydi. Tabiatdagi moddalar aralshma holida bo’ladi.
Kimyoda ishlatiladigan moddalar tozalik darajasiga qarab, quydagi guruhlarga bo’linadi: texnik toza (t), sof toza (s.t), analiz uchun toza (a.u.t), kimyoviy toza (k.t), maxsus toza (m.t). Ushbu tartibda moddalarning tozalik darajasi oritib boradi.Tarkibi va xossalari butun hajmi bo’yicha bir xil bo’lgan moddalarga – sof, toza moddalar deyiladi
.

Element(atom)ga xos belgilar:	Moddaga xos belgilar:
-yadro zaryadi	-rang
-oksidlanish darajasi	-zichlik
-izotop,izoton,izobar	-agregat holati
-davr va guruhlar	-qaynash va suyuqlanish
-elektron qavat(qobiq)	-eruvchanlik
-atom massa	-allatropiya
-nimanidir tarkibida bor	-ta’mi

Toza moddalar malekulasi tarkibiga qarab 2 guruhga bo’linadi.

•