Modda agregat holatlarining molekulyar kinetik nazariyasi

Molekulyar-kinetik nazariyaga ko’ra hamma gazlarning molekulalari bir hil xaroratda va bir xil bosimda bir hil o’rtacha kinetik energiyaga ega bo’ladi.

Kinetik nazariya yordamida Boyl-Mariott qonunini quydagicha izohlash mumkin: gazning xarorati o’zgarmasa, kinetik energiyasi xam o’zgarmaydi. U holda gaz uchun: bo’ladi.

Boyl-Mariott qonunidan ham xuddi shu xulosaning o’zi kelib chiqadi.

4. Real gazlar. Van-der-Vaals tenglamasi

Mendeleev-Klayperon tenglamasi molekulalari bir-biri bilan o’zaro tasir kuchlari nolga teng bo’lgan va ular to’qnashgandagina tasirlashadigan ideal gazlarni holatini ifodalaydi. Bu tenglamada molekulalar moddiy nuqtalardan iborat yani o’z o’lchamlariga ega emas deb qaraladi.

Real gazlarda esa gaz molekulalari bir-biri bilan o’zaro tortishish va itarishish kuchlari bilan tasirlashadi bundan tashqari molekulalar xususiy o’lchamga ega. Ana shu omillarni hisobga olib 1873 yilda golland fizigi Van-der-Vaals real gazning holat tenglamasini keltirib chiqardi bir mol gaz uchun bu tenglama kuyidagi ko’rinishda bo’ladi.

(20.1)

bunda a,b-o’zgarmas miqdorlar bo’lib, tajriba yordamida topiladi. Bosim uchun kiritilgan tuzatma a/V² real gaz molekulalari orasidagi o’zaro tortishish kuchlarining ta’sirini xarakterlaydi. Hajmga kiritilgan tuzatish b- bu molekulalarni eng zich joylashgan effektiv hajmi bo’lib, o’zaro itarishish kuchlarini xarakterlaydi.

Ixtiyoriy massaga ega bo’lgan gaz uchun Van-der-Vals tenglamasi quyidagi ko’rinishda yoziladi:

(20.2)

bunda n=mM-mollar soni.