Microsoft Word Ўзбекистонда дамли ва зарбли чолғулар ижрочилиги тарихи doc

O‘ZBEKISTON KOMPOZITORLARINING SIMFONIK
IJODIDA DAMLI VA ZARBLI CHOLG‘ULAR 
 
O‘zbek simfonizmining shakllanishi va rivojlanishini shartli ravishda uch 
davrga bo‘lish mumkin. 
Birinchi davri konservatoriyadagi ta’lim ya’ni o‘qish va o‘rganish davri 
bo‘lib, bunda professional amaliy va nazariy bilimlar o‘zlashtiriladi va 
ijrochilik tashkilotlari uchun oliy ma’lumotli diplomli mutaxassis yetishib 
chiqadi. Shunday diplomli mutaxassis uchun filarmoniya va boshqa 
tashkilotlarning ochilishi, bunda konsert ijrochilik faoliyatining yuritilishi va 
ko‘p ovozlilikni milliy muhitga singdirilishi simfonik musiqa tinglovchilarini 
tayyorlashni birinchi bosqichi hisoblanadi.
Ikkinchi davri, Simfonik orkestr tembrida sharq koloritini shakllantirilishi. 
Bu yo‘nalishda milliy kompozitorlarning birinchi ustozlari, V.A.Uspenskiy, 
A.Kozlovskiy, G.Mushel, B.Nadejdin va boshqalarning ko‘plab urinishlarini 
keltirish mumkin. Bu ustoz kompozitorlar orkestrda surnay-karnaylarni 
tasvirlash uchun goboy, trombon cholg‘ularidan foydalanganlar. Shuningdek, 
doyra, nog‘ora, qayroqlarni ham milliy koloritni shakllantirish uchun orkestr 
tarkibiga kiritganlar. Bunday tarkibdagi orkestrlar uchun sahnaviy va simfonik 
asarlar yozganlar.
Uchinchi davr esa o‘zbek kompozitorlaridan Muxtor Ashrafiy o‘zining 
simfonik va sahnaviy asarlarida orkestr jo‘rligida yevropa va milliy musiqa 
san’atini omuxta qilgan holda professionallik darajasiga ko‘tarish yo‘lini 
boshlab 
berdi. 
Uning 
bu 
ishlari 
davomini 
o‘sha 
davrning 
yosh 
kompozitorlaridan 
R.Vildanov, 
M.Tojiev, 
M.Maxmudov 
va 
boshqa 
ijodkorlarning simfonik asarlarida ko‘rish mumkin. Shuningdek, bu 
kompozitorlar simfonik asarlarida damli cholg‘ulardan unumli foydalanganlar. 

---

78