Microsoft Word нмкт маъруза doc

Назорат саволлари: 
1. Контакт усули билан классик тизим бўйича сулфат кислота олиш
қандай асосий бўлимлардан иборат? 
2. Ўчоқ бўлими нима учун ҳизмат килади? 
3. Ювиш бўлимида ўчоқ гази нималардан ва қандай тозаланади? 
4.Олтингугурт 3 оксиди абсорбциясига қандай омиллар таъсир этади? 

---

70
 
16-мавзу. КОНТАКТ УСУЛИ БИЛАН СУЛФАТ КИСЛОТА ИШЛАБ 
ЧИҚАРИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИК ТИЗИМЛАРИ. 
16-мавзуни ёритиш режаси: 
16.1.Классик тизим қарама - қарши жараёнлари ва камчиликлари. 
16.2.»Куруқ тозалаш» тизими. 
16.3.Сулфат кислотасини нам катализ усулида ишлаб чиқариш. 
16.4.Сулфат кислотаси ишлаб чикаришни «Қисқа тизим» усули. 
16.5.Контакт усули билан сулфат кислотаси ишлаб чиқаришни янада 
такомиллаштириш. 
 
16.1. КЛАССИК ТИЗИМ ҚАРАМА - ҚАРШИ ЖАРАЁНЛАРИ ВА 
КАМЧИЛИКЛАРИ.
Сулфат кислотасини классик тизим билан колчедан ёки металл
сулфидларидан ишлаб чиқариш жараёнини тахлил қилиш унда куйидаги қарма- 
қарши жараёнлар борлигини курсатади: 
1. Қайноқ ўчоқ гази ювиш бўлимида 450
0
Сдан 30
0
Сгача совутилса, контакт 
бўлимида, аксинча яна 440
0
Сгача қайтадан иситилади. 
2.Ўчоқ гази ювиш бўлимида кучли намлатилса, қуритиш-абсорбция 
бўлимида эса, аксинча намликдан қуритилади, гарчанд сув буғлари юқори 
хароратда ванадий катализаторларига зарарли таъсир этмаса ҳам.
3.Ўчоқ газни мишъяк ва бошқа бирикмаларидан тозалаш учун улар ювувчи 
минораларда туманли бирикма холатига утказилади; бу туман эса, кейинчалик 
нам электрофилтрларда батамом ушланади. Булардан ташқари классик тизим 
айрим камчиликларга ҳам эгадир: 
1.Классик тизим қурилмаси нисбатан катта саноат майдонини эгаллайди ва 
кўп ишчи кучини талаб этади. 
2.Бу қурилмада, айниқса унинг ўчоқ бўлимида ишлаб чиқариш маданияти 
анчагина пастдир, чунки у жойларнинг кўп қисмини майдаланган темир 
колчедани ва занги чанглари эгаллаб олади. 
3.Бундай қурилмаларни унумдорлиги жуда юқори эмас. 
Бундай қарама - қарши жараёнлар классик технологик тизимини 
мураккаблаштириб юборади ва ундаги камчиликлар ишлаб чиқарилаётган 
сулфат кислота таннархини қимматлашишига олиб келади. Охирги йилларда 
МДХ давлатлари олимлари илмий ва амалий ишлари натижасида сулфат 
кислота ишлаб чиқаришининг бир қатор истиқболлик тизимлари яратилгандир. 
Шулардан бири “қуруқ тозалаш” (К.Т.) тизимидир.