Microsoft Word нмкт маъруза doc

Назорат саволлари: 
1.Ванадий катализатори иштирокида олтингугурт диоксиди қандай 
механизм бўйича оксидланади? 
2.Қандай каталитик заҳарлар турларини биласиз? 
3.SO
2
ни оксидлаш тезлигини температурага боғлиқлиги диаграммасини 
тушунтиринг. 
4.Контакт аппаратининг қандай турларини биласиз? 
15-мавзу. СУЛФАТ КИСЛОТАСИНИ КОНТАКТ УСУЛИ БИЛАН 
ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИНГ КЛАССИК ТИЗИМИ 

---

65
15-мавзуни ёритиш режаси: 
15.1.Ўчоқ бўлими технологик тизими. 
15.2.Ювиш бўлими технологик тизими. 
15.3.Қуритиш абсорбция бўлими технологик тизими. 
15.4.Контакт бўлими технологик бўлими. 
15.5.Олтингугурт 3 оксиди абсорбцияси ва унга таъсир этувчи омиллар. 
15.6.Олтингугурт 3 оксиди абсорбцияси турлари. 
Бу тизимда хомашё сифатида темир колчедани ва бошқа сулфидлар 
ишлатилиб, ишлаб чиқариш асосан 4та бўлимдан иборат бўлади: 
1.Ўчоқ бўлими. 
2.Ювиш бўлими. 
3.Контакт бўлими. 
4.Қуритиш-абсорбция бўлими. 
Махсулот сифатида ҳам купорос мойи, ҳам олеум ишлаб чиқариш мумкин.
 
15.1. ЎЧОК БЎЛИМИ ТЕХНОЛОГИК ТИЗИМИ
. 
Ўчоқ бўлими (15.1.-расм) технологик тизими қуйидагилардан иборат 
бўлиши мумкин
1. 
“Қайнар қатлам”ли ўчоқ. 
2. 
Қозон фойдалангич. 
3. 
Циклон 
4. 
Қуруқ электрофилтрлардан иборат бўлиб, темир колчеданини ёқиш 
натижасида ўчоқ газини олишга қаратилгандир. 
“Қайнар қатлам”ли ўчоқда темир колчедани ёниб, уларда иссиқликнинг 
бир қисмидан фойдаланилади. Қолган қисми эса қозон-фойдалангичда ўчоқ 
газини 950
о
С дан 440
о
С гача совутиш учун қозон-фойдалангичга кимёвий 
тозаланган сув берилиб, у олдин тўйинган, кейин ўта тўйинган сув буғига 
айлантириш йўли билан фойдаланилади. Бу ердаги ўчоқ газини совутиш 
тахминан ярим секунд мобайнида жуда тез амалга оширилади. Бунга сабаб-
ўчоқ гази 600-650
о
С лар атрофида жуда кам вақтда бўлсин. Акс ҳолда темир 
занги иштирокида 650
о
С да SO
2
гази SO
3
га оксидланиб қолиши мумкин. 
SO
2 
+ O,5O
2
= SO
3 
+ Q
16
(15.1.) 
Бу эса, аввал айтиб ўтилганидек, қуруқ электрофилтрни ишлаши учун 
жуда катта хавфдир. Сўнг ўчоқ гази циклонда темир зангидан 50% гача 
тозаланада. Қолган қисми эса қуруқ электрофилтрда 99%гача тозаланади. Ўчоқ 
гази темир зангидан батамом, ҳамда фтор, мишъяк бирикмаларидан ҳам 
батомом тозаланиши учун 400
о
С лар атрофида ювиш бўлимига юборилади.