Microsoft Word navoiy xamsatul mutahayyirin lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
22
N a z m: 
Mashshota chu chehrai butun oroyad, 
Az nil xate kashad pai daf’i gazand. 
Az fahvoi on chunon ma’lum shud ki xizmati eshonro irodati iqbol bar qiblai maqsud va e’roz az 
namudhoi bebud mutaakkad shuda (Alhamdu lilloh alalummat). Ammo agar chunonchi dar tag‘yiri 
umuri suvariy va tarki ishtig‘oli g‘ayri zaruriy, chui muloimi mizoji azizon nest, mubolag‘a naravad va 
dur namenamoyad, hech jo nest, ki maqsud zohir nest va jamoli zuhurashro juz kamoli zuhur sotir ne. 
Haqi subhonaha hamkunonro az haqiqati qurb ba maqsud ogoh gardonad va dasti himmat az 
nabudhoi bebud ko‘toh, vassalom
100
. 
Va ruq’a hoshiyasida qasida silasi bir bo‘rk bila sarafroz qilib, bir ro‘ymol mujibi obro‘y qilib 
erdilar. Mundoq bitib erdilarkim: «Toqiyai farqi toji takallufro va porai karbosi nashfi rutubati dasti az 
jahon shustaro firistoda shud»
101
. 
Chun «Tuhfat ul-afkor» qasidasi shuhrat tutti, podshoh hazratlarig‘a yetishti Chun Amir Xusrav va 
alar, balki har kishikim aytibtur — saltanat tariqining nafyi voqe’ bo‘lubtur, faqir chun azizlarg‘a 
tatabbu’ qilib erdim — hamul tariq mar’iy bo‘lub erdi. Podshoh chun o‘qub tahsin qildilar. 
Podshohning kamoli vus’ati mashrab va nihoyati husni xulqlaridin bu faqir mahjub bo‘lub, xayolg‘a 
keldikim, bu qasida va yana bir tatabbu’ qilib, darvishlar maddohlig‘ini qilib, ammo hukumat tavrini 
ta’yin qililmay, podshohning muborak otig‘a tugatilgay. Bu matla’ xotirimg‘a kelib erdikim, 
n a z m: 
Xirkai pur bax’ya k-ahli faqrro k-on dar bar ast, 
Bar firozi olami ma’ni sipehru axtar ast
102
. 
Chun burung‘i matla’ aytilg‘onda alar hazratig‘a yiborib, niyoz yuzidin arz qilib, tatabbu’ qilurg‘a 
istijoza qilib erdim va ishorat bo‘lg‘ondin so‘ngra aytilib erdi. Bu matla’ni dag‘i Marvdin bitib, 
100
Duo qilish vazifalari adosi ijobati bilan olloh xabardorni yuksaltirgandan so‘ngra ma’lum bo‘lg‘aykim, yangidan chopar keldi 
va yangi qasidani yetkazdi. 
She’r: 
U qasidaning bir necha joyini o‘qib, 
Xoslar dilini unga bog‘langan ko‘rdim. 
Shu asnoda xushyorlik ko‘zi ochilib, 
Hamma dillarni ovlangan ko‘rdim.
Har qalay boshdan to oxirigacha har bayt va har misra’dagi har bir harfga xotir faxrlanish hislari junbushi bilan sinchiklab 
qaragan bo‘lsa ham, lekin hech bir nuqson qoraligi, so‘z husniga va maqol lutfiga «ko‘z tegish»ni daf’ etishga urinishdan boshqa va 
hech bir soxta narsadak bu nuqsonliga kamol maqtovi libosini kiygan fikr nazarga tashlanmadi. Shunday. 
N a z m: 
Pardozchi go‘zallar chehrasini bezaganda, 
Ziyon yetkazmaslik uchun nil-ko‘k cho‘p bilai chiziq tortadi. 
Uning mazmunidan shu narsa ma’lum bo‘ladiki, ularning xizmatlarini iqbol irodasi maqsad qiblasiga va yoqimsiz 
ko‘rinishlardan yuz o‘tirishga undovchi bo‘lgan (Olloh va uning ummatlariga maqtovlar bo‘lsin!). Ammo agar yuzadagi ishlarni 
o‘zgartish va zarur emas narsalar bilan shug‘ullanishii tark etishga ko‘p urinilmasa, zeroki bu azizlarning muloyim mizojiga uyg‘un 
emas (desak) mubolag‘a bo‘lmaydi va uzoq ketilmaydi. Hech o‘rin yo‘qki, maqsad zohir bo‘lmagay. Zohir bo‘lish jamolini zohir 
bo‘lish kamoli bekituvchi emas 
(Maqtovli tangri barchani maqsad yo‘lida haqiqat qudratidan ogoh va himmat dastini bechoralar nobudligidan kalta qilsin. 
Tamom.) 
101
Takalluf tojini tark etgan bosh uchun do‘ppi va jahondan qo‘l yuvgan qo‘lning xo‘lini o‘ziga oluvchi parcha bo‘z yuborildi, 
102
She’rning mazmuni: 
Faqirlar egnidagi ko‘p yamoqli to‘n, 
Ma’no olami yuksakligining osmoni va yulduzidir. 

---

Alisher Navoiy. Holoti Sayyid Hasan Ardasher