Microsoft Word kr davron ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
10
— Гапингизга тушуниб турибман. Ўзингизни қийнаманг. Мен раҳматли Асаджонга колхоздан 
кетишимнинг сабабини айтмоқчи бўлганимда «Шарт эмас, ўтмишингиз бизни қизиқтирмайди, 
ҳалол ишлаб берсангиз бас», деган эди. Сизга қизиқ туюлса, айтишим мумкин. Унвоним 
бўлмаса ҳам пахта илмини бир олимчалик биламан. Мақтаняпти, деб ўйламанг. Ернинг тафтига 
қараб туриб вақтида чигит ташлайман, ғўзанинг рангига қараб сув бераман. Бошқаларга ўхшаб 
радиода «Чигитни тезроқ ва сифатли экайлик», деса экиб ташлайвермайман. У ердагилар 
ўтирган жойида лақиллайверади. Деҳқоннинг калласи ишлаши керак, кўзи ўткир бўлиши 
лозим. Э, буларни сизга уқтиришнинг ҳожати йўқ. Хуллас, аввал раис билан уришдим. 
Дориларинг халқни эзиб юборди, бас қил, дедим. Унамади. Ҳадеганда дори сепади. Дори 
дейиш ҳам нотўғри бўлиб қолди. Дорини-ку, фойдаси бор. Пахтага сепадиганимиз эса нақ 
заҳарнинг ўзи. Одамлар чекка-чеккадан гапиришади. Аммо раисга бетлашишмайди. Бир куни 
радиода раёнимизни гумбурлатиб танқид қилиб қолишди. Қодир Махсум деганлари «Терим 
суръати паст, дефолиатсия кечиктириляпти», деб қолди. У-ку, шаҳардан ташқарига чиқмайди. 
Биров ёзиб берганини ўқийди. Бу ердагиларнинг калласи қайда экан? Ҳаво паст келган, ғўза 
вақтида сув ичмаган. Ривожи суст. Йўқ, вакил кетидан вакил босиб дефолиатсияни 
бошлатишди. Қўшни колхозда бўлам туради. Бўйи етган қизи тўппа-тўсатдан қайтиш қилиб 
берди. Текшириб қарашса, ариқдан сув ичиб қўйган экан. Бу қандай бедодлик ўзи, сув ичсанг 
заҳарлансанг, нафас олсанг заҳарлансанг. Айбимиз деҳқон бўлиб дунёга келганимизми? Пахта 
экканимизга раҳматми, бу. Мен далага заҳар септирмайман, деб туриб олдим. Планни 
ҳаммадан кейин бўлса ҳам бажардик. Лекин бригадани оқсатиб қўйди, деб сувчиликка 
туширишди. Ҳай, дедим. Ота-бобом бригадир ўтмаган, амалсиз қолсам бирор ерим камаймас. 
Далада юриб ерга раҳмим келади. Ер бангига ўхшаб қолган. Қуруқ. Кучи йўқ. Турган битгани 
дори. Ерга шунчалар азоб берадилар- ми-а? Мен бригадирлигимда бир арава сунъий ўғит 
ташлаган еримга янгиси икки ҳисса ташлайди. Ҳой, десам, қарамайди. Ерга раҳми келмайди. 
Ўзингни ўйламасанг, бола-чақангни ўйла, баччағар, дейман. Бизни бойлаб бергани йўқ, эрта-
индин бир қулоч ерни эгаллаб ётамиз. Бу ер бола-чақамизни, невара-евараларимизни ҳам 
боқиши керак. Бу аҳволда эртага ерда тупроқ қолмайдику. Оҳакда пахта етиштиришадими? 
Мен ерга ачинсам улар қўлдан кетган амалига ачиняпти, дейишди. Тилимни тишладим. Аммо 
сабр косаси тубсиз бўлмайди, ўғлим. Этакни қоқиб, кетмонни сўрига илиб қўя қолдим. 
Раҳматли Асаджонга учрашган эдим, иш берди. Мана шунақа, ўғлим, нон-насибамиз шу ерда 
ҳам бор экан... 
Йигитали ака яна кафтига нос тўкди-да, тилининг тагига ташлади.
— Шунча қирғин ишларни билар экансиз, ёзмайсизми? 
— Мен деҳқонман, шикоятчи эмасман. 
— Ие, сиз «Мен деҳқонман», деб қўл қовуштириб турсангиз, бошқаси ҳам шундай деса, 
ҳақиқат учун ким курашади? Ё Хизр бувани кутасизми? 
— Тўғрисини айтсам, бир ёзиш ниятим ҳам бор эди. Аммо эпақага келтиришим қийин. Сиз 
мулла йигитсиз, мен айтиб турсам, сиз лаб-лунжини тўғриласангиз. 
— Бўпти. Бир ҳоли ўтирсак, уддалаймиз. Мен эртага «башанг йигит»ни бир сайрга олиб 
чиқмоқчиман. Қайтганимдан сўнг, ёзамиз. 
— Қаерга чиқмоқчисизлар? 
— Сирдарёнинг бўйига. 
— Уловларинг борми? 
— Улов — ўзимизнинг қадрдон автобус-да. 
— Бўлмаса, менга ҳам дам беринг. Қишлоққа тушиб уловни олиб чиқай. Сизларга қўшилиб 
мен ҳам бир яйрай. 
Даврон розилик бергач, Йигитали ака ўрнидан турди. Давроннинг кўзига анчагача уйқу 
келмади. Яна қўлини ёстиқ қилиб осмонга тикилди. Само энди кўзларига худди саноқсиз 
тақинчоқлар илинган қора бахмалга ўхшаб кўринди. Бу осмон, кўз илғаган бу юлдузлар билан 

---

Даврон (қисса). Тоҳир Малик