Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

avvalgi III ming yillikda mahalliy sivilizatsiya paydo bo‘lganligi va 
unga Shumer sivilizatsiyasi madaniy ta'sir ko‘rsatganligi aniqlandi. 
Ushbu sivilizatsiya ulkan qazish ishlari natijasida (Tell-Mardix shahar 
Qadimgi Suriya 
madaniyati 

---

 
 
177
harobalarida) qadimgi Xalpa shahridan topildi
1
 (hozirgi Xaleb 
shahridan 50 km narida). Arxeloglar Tell - Mardixning quyi, eng 
qadimgi qatlamlarini ochishga muvaffaq bo‘lganlar. Ushbu 
qatlamlardan Tell - Mardix tarixining ikki bosqichi aniqlandi: 
Xalpaning Yaxmad davlatiga qaramligi davri (miloddan avvalgi 
1900-1600 yillar) va Xalpa tarixining mustaqillik davri (milollan 
avvalgi XXVI-XXIII asrlar). Ushbu madaniyatning eng katta yutug‘i 
bo‘lmish Xalpa matnlari aynan shumer yozuvida yaratilgan. Xalpa 
alifbesining vujudga kelishiga ham shumer yozuvi katta ta'sir 
ko‘rsatgan. Matnning 90 % shumer alifbosi belgilarida bitilgan. 
Xalpa-shumer alifbosi belgilari tashqi ko‘rinishidan Janubiy 
Shumerning an'anaviy yozuvlariga o‘xshab ketadi (Lagash, Ur, Uruk 
yodgorliklaridan). Ammo olimlarning fikricha
2
, bu tizim shimoliy 
(ya'ni Kish) xududlarida vujudga kelgan (miloddan avvalgi 2500 yil). 
Tell-Mardixda ham shumer - xalpa qomuslari topilgan. Shunday qilib, 
bu yerdan topilgan xat namunalari alohida ahamiyatga ega bo‘lib, 
oddiy Ossuriya - Bobil yozuvidan ancha farq qiladi. 
 Eron yassi tekisligida tashkil topgan qadimgi 
davlatlardan faqat Midiya saltanati haqida ozmi 
- ko‘pmi aniq ma'lumotga egamiz. Midiya podsholigi hozirgi 
Eronning shimoli - g‘arbiy va Ozarbayjon hududida joylashgan edi. 
Sharqshunos olim V.I. Avdiyev  “Qadimgi Sharq tarixi” darsligida 
“Midiya Zagrosning tog‘li o‘lkalarini va undan Sharqda joylashgan 
hosildor yerlarni o‘z ichiga olgan” deb yozadi. Ossur yozuvlarida