Microsoft Word fargona kelini ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
148
— Yo‘q, oyi! Bu sir ikkimizning oramizda maxfiy qolaverishi kerak. Mu’tasim bilib qolsa, 
menga bo‘lgan muhabbati o‘rnini hasad egallab, mening payimga tushib qoladi. Men 
o‘zimning nasl-nasabimni bilib oldim. Shuning o‘zi yetarli. Uni izhor qilgan taqdirimizda 
biror foyda chiqadi deb o‘ylamayman, chunki odamlar baribir ishonmaydi. 
Kutganimizdan ham ortiqroq ne’mat va martabaga erishganimiz uchun xudoga shukur 
qilamiz. 
JO‘RJIY ZAYDON VA UNING «FARG‘ONA KELINI» ROMANI HAQIDA 
Jo‘rjiy Zaydon arab adabiyotining yirik namoyandalaridan biri. U adabiyot sohasidagina 
emas, balki fan va madaniyat bobida ham anchagina ishlar qildi, adabiyotshunoslik, til, 
falsafa, tarix, huquq, geografiya, jurnalistika, yozuvchilik — bular Zaydon qiziqqan va 
hayratomuz darajada samarali ijod qilgan sohalardir. 
Jo‘rjiy Zaydon 1861 yil 14 dekabrda Bayrut (Livan)da tug‘ilib, 1914 yil 21 avgustda 
Qohirada vafot etdi. U kambag‘al oilada tug‘ilgani uchun ko‘p o‘qishga qurbi yetmadi, 
poyabzal moylab yurib, mustaqil ravishda kitob mutolaasiga kirishdi; adabiyot, tarix uni 
erta qiziqtirdi. U o‘z kuchini sinab ko‘rgan sohalarning birortasida ham rasmiy ta’lim 
olmagan, hammasiga ham shaxsiy mutolaa bilan erishgan edi. Jo‘rjiy Zaydon 
protestantlar kollejiga qisman qatnab o‘qib, dorichi degan guvohnoma olgan xolos. Keyin 
u Misrga borib, u yerda «az-Zamon» jurnali redaktsiyasiga ishga kirib bir yilcha ishlaydi 
(1882), keyin Livanga qaytadi, so‘ngra Bayrutda bir yilcha olimlar suhbatida bo‘lib, ko‘p 
narsa o‘rganishga muvaffaq bo‘ladi. Undan Londonga borib, tabobat sohasidagi 
bilimlarini oshirishga urinadi, u yerda sharq adabiyoti va tarixini biladigan olimlar bilan 
tanishadi, kutubxonalarga qatnaydi. Britaniya muzeyi kutubxonasida u ayniqsa ko‘p 
mutolaa qiladi. Bundagi arab manbalari uning ijodiga katta turtki bo‘ldi. So‘ngra Zaydon 
Yevropa bo‘ylab sayohat qiladi. Qohiraga qaytgach, muallimlik qiladi, ayni zamonda «al-
Muqtataf» jurnalida ishlay boshlaydi. Zaydon 1892 yili Misrda «al-Hilol» (YArim oy) 
jurnaliga asos soladi va umrining oxirigacha — yigirma yildan ko‘proq vaqt mobaynida 
uning noshiri bo‘lib qoladi. Bu adabiy jurnal shundan buyon o‘tgan sal kam sakson yil 
davomida arab adabiyoti va madaniyati rivojiga katta hissa qo‘shdi. 
Zaydon bu jurnal uchun tarixiy-adabiy maqolalar yozdi, uyushtirdi. Shu jurnal taqozosi 
bilan u ilmiy-ommabop maqolalar va tarixiy sarguzashtlar yozib, keyinchalik tarixiy 
romanlar yaratdi. 
Zaydon 1889 yilda ikki jildlik «Misrning yangi tarixi», «Umumiy mosuniy tarixi»ni, 
1902—1906 yillar orasida esa besh jildlik «Islom madaniyati tarixi»ni yozadi. Bu so‘nggi 
asar to‘laligicha 1910—1912 yillar orasida Istambulda turk tiliga, keyin fors, hind 
tillariga, 1907 yilda Leydenda to‘rtinchi tomi ingliz tiliga, birinchi tomi esa 1914 yilda 
tatar tiliga tarjima qilindi. 1908 yilda Zaydon «Arablarning islomdan oldingi tarixi» 
asarini yozdi. Uning ikki jildlik «Sharqning mashhur kishilari», «Arab tili tarixi», 
«Qadimgi arab nasablari», «Yangi farosat ilmi», «Xalqlar darajasi», «Ajoyib yaralmalar», 
«Umumiy tarix», «Qisqacha yunon va rumo tarixi», «Misrning qisqacha geografiyasi» 
kabi tarixiy-adabiy va tilshunoslikka oid asarlari bosilib chiqib, muallifiga katta shuhrat 
keltirdi. Zaydon vafotidan keyin farzandlari uning uch jildlik tanlangan asarlarini nashr 
ettirdi. 
Zaydonni adabiyot olamiga mashhur qilgan uning romanlari bo‘ldi. U arab tarixiy 
romanchiligiga asos soldi, uni yuqori pog‘onaga ko‘tardi. Zaydonning 22 tarixiy romani 

---

Farg‘ona kelini (roman). Jo'rjiy Zaydon