Microsoft Word fargona kelini ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
124
AMMURIYYANING FATH QILINISHI* 
Mu’tasim o‘z askarlarini urushga tayyorlab qo‘yib, umumiy qabul xonasiga kirdi. Bag‘dod 
qozisini va uch yuz yigirma sakkizta odil kishilarini chaqirib, vaqf qilgan yer-suvlariga 
ularni guvohlikka o‘tkazdi. Shu yer-suvlarini uchga bo‘lib, bir qismini xudo yo‘liga, 
ikkinchi qismini bola-chaqasiga, uchinchi qismini esa ozod qilgan qul va xizmatchilariga 
atadi. Shundan keyin Ammuriyya safari uchun qurol-yarog‘, mayda asbob-uskunalar, 
suv va boshqa suyuqliklar solinadigan idishlar va boshqalarini tayyorladi. To‘qqiz yuz 
ming jangchidan iborat askar ajratdi. Ularga Afshin, Ashnos va boshqalarni qo‘mondon 
qilib belgiladi. 
Mu’tasimning o‘zi ham otiga minib, islomning avvalgi yillaridagi jihodga chiquvchilarga 
o‘xshab, ozuqa to‘ldirilgan xaltani orqasiga osib oldi. 
Askarlarni Rum mamlakatining turli tomonlariga taqsim qildi. Ular hammasi Anqara 
yaqinida birlashib, Ammuriyyaga qarab yo‘l olishlari kerak edi. Ularni uch tomonga 
yo‘lladi: chap tomondagisiga boshliq Ashnos turtki bo‘ldi, o‘rtadagisiga Mu’tasimning o‘zi 
va o‘ng tomondagisiga Afishinni tayinladi. Har bir qo‘shilmaning orasi ikki farsax* bo‘lishi 
kerak edi. Yana har bir qo‘shilmani ikkiga — o‘ng va so‘lga bo‘lishga va yo‘lda duch 
keladigan hamma qishloqlarga o‘t qo‘yib, vayron qilish va odamlarni asir olishga 
buyurdi. Shunday qilib, har bir qism Anqara bilan Ammuriyya o‘rtasidagi belgilangan 
joyiga borib turishi kerak. Anqara bilan Ammuriyya o‘rtasi yetti mazgil edi. 
Qo‘mondonlar Mu’tasim buyrug‘iga muvofiq ish ko‘rib, askarlari bilan Ammuriyyaga yetib 
borishdi. Birinchi borgan Ashnos, keyin Mu’tasim va oxirgisi Afshin bo‘ldi. Qo‘mondonlar 
Ammuriyyani har tomondan o‘rab olishdi. Mu’tasim uni qo‘mondonlarga bo‘lib berdi. Har 
bir qo‘mondonga qaramog‘idagi odamlariga qarab qo‘rg‘onlar tayinlandi. 
Zirg‘om Mu’tasimning lashkargohiga o‘tdi. Mu’tasim uni hurmatlab, o‘ziga yaqin tutardi. 
Uning yaqin kishilari ichida Horis as-Samarqandiy ham bor. Xalifa Zirg‘omni o‘ziga yaqin 
tutgani va uning obro‘si oshayotgani uchun Horis qattiq hasad qila boshladi. Ammo 
Zirg‘om bunga unchalik e’tibor bermasdi. Uning fikr-yodi Jahonni qutqazishga qaratilgan. 
Vardonning xayoli esa, qanday qilib bo‘lmasin, Haylonani uchratishda. 
Bular joylashgan lashkargohda ikkovlari bir tepalikka chiqib, Ammuriyyaga qarashdi. 
Ammuriyya — binolari ko‘p, atrofi keng katta bir shahar. Uning tevaragida baland 
qo‘rg‘on, qo‘rg‘on ustida hashamatli minoralari bor edi. Qo‘rg‘onning darvozalari esa 
pishiq-mustahkam. Binolar orasida ustida bayroqlar hilpirab turgan bir qasrga ko‘zlari 
tushdi. U butxona boshlig‘i Notisnig qasri ekanini va Jahon shu yerda istiqomat qilishini 
bilib, Zirg‘on og‘ir bir xo‘rsindi-da, yer chizib o‘tirgan Vardonga ko‘z tashladi: 
— Shu popning qasri emasmi? 
— Ha, xuddi o‘shaning o‘zi. 
— Hammodning gapi to‘g‘ri bo‘lsa, Jahon bilan Haylona shu qasr ichida qamalib yotgan 
bo‘lishi kerak. Bu shahar juda mustahkam ko‘rinadi. Unga yorib kirish oson emasga 
o‘xshaydi. Lekin xudo xohlasa, bizga uning istehkomi bardosh bera olmaydi, — dedi-da, 
Vardonga qarab: — Hammod tayinlagan qo‘sh bayroqni tayyorlab qo‘yganmisan? — 
dedi. 
— Ha, tayyorlab qo‘ydim. Lekin biz Mu’tasimning lashkargohida, uning bayrog‘i 
ostidamiz. Hammod tayinlagan qo‘sh bayroqni qanday osa olamiz? 
— Uni bir chekkaga osamiz. Balki Hammod o‘z xatida yozganidek, uni ko‘rishga muntazir 
bo‘lib turgandir. 

---

Farg‘ona kelini (roman). Jo'rjiy Zaydon