Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

65-rasm
. Yuqorigi yelka pleksiti.
 
Periferik nervlarning tug‘ruq travmalari 
ko‘pincha, qo‘lning akusherlik falaji ko‘rinishida 
namoyon bo‘ladi. Homilaning patologik joylashuvi 
(ayniqsa, dumba bilan kelganda), shuningdek yirik 
homila akusherlik qo‘llanmalarini qo‘llash 
zaruriyatini keltirib chiqaradi. Bunda esa nafaqat 
orqa miya, balki yelka chigalining shikastlanishi 
uchun sharoit tug‘iladi. A.Yu.Ratner (1975) 
ma’lumotlarga ko‘ra, qo‘lning akusherlik falajini 
eng ko‘p uchraydigan sababi bo‘lib, travmatik 
miyelopatiyalardan tashqari, bo‘yin segmentlari 
sohasidagi motoneyronlarning ishemiyasi bilan 
kechadigan umurtqa arteriyalarining (radikulo-medullyar shoxlar) shikastlanishi 
hisoblanadi.
Klinik ko‘rinishi bo‘yicha chigalning yuqorigi tutami yoki S
V-VII 
segmentlarining zararlanishi bilan kechadigan qo‘lning proksimal parezi 
(Dyushen-Erba shakli), pastki tutam yoki S
VII-VIII 
segmentlarining zararlanishi bilan 
kechadigan distal (Dejerin-Klyumpke), shuningdek qo‘lning total falajlari 
ajratiladi. Qo‘lning periferik falaji ko‘p hollarda chaqaloqlik davridayoq 
aniqlanadi: zararlangan qo‘l kam harakatlanadi yoki aktiv harakatlarda
umuman 
qatnashmaydi. Qo‘l, odatda, gavda yonida harakatsiz yotib, yelka ichkariga 

---

 195
rotatsiyalangan, bilak bukilgan, kaft bukilgan. Zararlangan qo‘lda tug‘ma reflekslar 
chaqirilmaydi. Moro refleksi chaqirilganda falajlangan qo‘l gavdadan 
uzoqlashmaydi, og‘riq ta’sirlariga harakat reaksiyasi kuzatilmaydi, pay reflekslari 
chaqirilmaydi, mushak tonusi keskin pasayadi.
Qo‘llarning akusherlik falajlari to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon mushakning 
zararlanishi, unga qon quyilishi natijasida rivojlangan bo‘yin qiyshiqligi hamda 
keskin og‘riq sindromidagi boshning antalgik joylashuvi bilan birga kuzatilishi 
mumkin. Bo‘yin periferik nervlarining shikastlanishi o‘mrov suyagining sinishi 
bilan birga kechishi mumkin, uni inkor qilish uchun esa klinik-rentgenologik 
tekshiruvlar o‘tkazish kerak.
Tiklanish davri
. MNSning gipoksiya va travma natijasida zararlanishining 
yengil va o‘rta og‘ir shaklini o‘tkazgan bolalarning ko‘pchiligida miya 
faoliyatining sezilarli darajada tiklanadi. Lekin nevrologik o‘zgarishlar yaxshi 
kompensatsiyalashgan bolalarning ba’zilarida postnatal davr davomida ko‘pincha 
serebrastenik sindrom bilan namoyon bo‘luvchi dekompensatsiya holatlari kelib 
chiqishi mumkin. Bu bolaning rivojlanishi jarayonida uning miyasi zo‘riqib 
ishlaydi, bu esa o‘ta charchash, turli xil intoksikatsiyalar, infeksiyalarni paydo 
bo‘lishiga olib keladi, chunki organizmning adaptatsion imkoniyatlari susaygan.
Tiklanish davrda quyidagi nevrologik sindromlar kuzatiladi: serebrastenik, 
vegetativ-vistseral disfunksiyalar, harakat buzilishlari, epileptiform sindrom, 
gidrotsefal, psixomotor va nutq oldi rivojlanishning ortda qolish sindromlari.