Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Tug‘ma gidrotsefaliya.
Etiologiya va patologiyasi. Gidrotsefaliyaga turli xil homiladorlik zararli 
omillari sabab bo‘lishi mumkin: homila miyasiga faqat toksik ta’sir qiladigan yoki 
miya moddasi va pardalarining infeksion shikastlashi bilan kechadigan onasining 

---

 205
infeksion kasalliklari; rivojlanishning turli xil anomaliyalari va nuqsonlari, 
travmalar va boshqalar. Homila miyasi rivojlanishini buzuvchi homila 
rivojlanishini birinchi yarmidagi nerv tizimi zararlanishlari va homiladorlikni 
ikkinchi yarmidagi onasining turli kasalliklari asosiy ahamiyatga ega. O‘tgan 
davrlarda tug‘ma gidrotsefaliyaning kelib chiqishida zaxmga katta ahamiyat 
berilgan. Lekin toksoplazmozning ahamiyati muhimroq bo‘lib, uning kardinal 
belgilaridan biri gidrotsefaliyadir. Homilador ayollarga yengil va asoratsiz 
kechadigan virusli infeksiyalar (gripp, o‘tkir respirator kasalliklar, qizamiq va 
boshqalar) homila nerv tizimining turli xil shikastlanishlari, shu jumladan ichki 
gidrotsefaliyani keltirib chiqarishi mumkin. V.A.Purin va T.P.Jukova (1976) 
bo‘yicha tug‘ma gidrotsefaliyaning tasnifini keltiramiz.
A. Spina bifida bilan bog‘liq bo‘lmagan oddiy gidrotsefaliyalar. 
1. Konstitutsional shakli (oilaviy tranzitor gidrotsefaliya) 
2. O‘smalar – tomirlar chigalining papillomasi, likvor yo‘llari 
o‘tkazuvchanligining buzilishini keltirib chiqaradigan o‘smalar.
3. Homila rivojlanish davrida homilaga nohush omillar ta’siridan kelib 
chiqqan gidrotsefaliya:
a) tug‘ma zahmdan kelib chiqqan 
b) tug‘ma toksoplazmozdan kelib chiqqan 
v) generalizatsiyalashgan sitomegaliyadan kelib chiqqan 
g) homiladorlik ichi davrida homilaga boshqa ta’sirlar natijasida kelib 
chiqqan: 
•
bir-biri bilan aloqador shakli 
•
miya suv yo‘lining oklyuziyasi 
•
IV qorincha teshiklarining okklyuziyasi.
4.
Tug‘ilayotganda kalla ichi travmasini o‘tkazgan bolalardagi 
gidrotsefaliya:
a) o‘tkazuvchi shakli 
b) miya suv yo‘lining oklyuziyasi 
B Spina bifida yoki bosh miya churralari bilan bog‘liq bo‘lgan 
gidrotsefaliyalar.
Patologoanatomik jihatidan miya moddasining turli darajada yupqalashishi 
kuzatiladi. Yarim sharlarning oq moddasi kulrang moddasiga nisbatan ko‘proq 
zararlanadi. Eng ko‘p zararlanadigan qismlar bu targ‘il tana, piramida va boshqa 
o‘tkazuvchi tizimlar. Bir necha bemorlarda po‘stloq osti tugunlari o‘lchamlari 
kichraygan, yupqalashgan va atrofiyalangan.
Og‘ir holatlarda miya yarim sharlari suyuqlik bilan to‘lgan yupqa devorli 
qopchalarga aylanadi. O‘rta og‘ir holatlarda miya moddasi u yoki bu darajada 
saqlanadi, qorinchalar bo‘shliqlari kattalashadi, suyuqlik miqdori keskin ortadi. III 
qorinchaning yupqalashgan tubi ko‘pincha bo‘rtgan, balonsimon shaklga kiradi va 
xiazma hamda gipofizni ezishi mumkin.