Microsoft Word bmi o. Xursanov doc



Download 302,71 Kb.
Pdf ko'rish
bet8/24
Sana26.05.2020
Hajmi302,71 Kb.
#56128
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   24
Bog'liq
oquvchilarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga nisbatan kompetentligini rivozhlantirish metodikasi

Didaktik xatti-harakatlar deganda, o’qituvchining ta’lim jarayonini 

didaktika va metodika bilimlarini qo’llash orqali tashkil etish xatti-harakatlari 

tushuniladi. 

Ular o’zaro bog’liq va aylanma harakatda amalga oshadigan o’qitish 

tadbirlari modeliga asoslangan, ya’ni ular mashg’ulot jarayonida yoki ish o’rnida 

o’qituvchi tomonidan muntazam ravishda takrorlanadigan tadbirlarni bildiradi. 

Ular biror-bir jarayonning barcha qismlarini qamrab oladi. Misol uchun aniq bir 

nazariy darsni o’tkazish yoki yo’l-yo’riq berish (instruktaj) uchun «Tayyorgarlik 

ko’rish - O’tkazish - Baholash» kabi harakatlar kerak bo’ladi. 

Didaktik xatti-harakatlar quyidagi savollar bilan uzviy bog’langan: 

1. Kimlar o’qitadi? 

2. Kimlarni o’qitish kerak? 

3. O’qitish orqali qanday maqsadlarga erishish lozim? 

4. Maqsadlarga erishish uchun qanday mavzularni o’qitish kerak? 

5. Nazariy yoki amaliy darsda qaysi usullar yordamida o’qitish zarur? 

6. Nazariy yoki amaliy darslarni qanday sharoitda o’tkazish kerak? 

7. O’qishni qanday tashkil qilmoq darkor? 

8. Ko’zlangan maqsadga erishilganini tekshirish uchun natijalar qanday  

           baholanadi? 

Nazariy bilimlarni o’qitish bo’yicha quyidagi didaktik xatti-harakatlarni 

ko’rsatish mumkin: 

1.  Nazariy dars yoki yo’l-yo’riqqa oid dastlabki shart-sharoit va  

    tayyorgarlikni baholash. 

2. O’quv maqsadi va mazmunlarini belgilash. 

3. Nazariy dars va yo’l-yo’riq rejalarini ishlab chiqish. 

4. O’quv-didaktik materiallarni tayyorlash. 




23 

 

 



 

5. Nazariy dars va yo’l-yo’riq berish. 

6. Nazariy bilimlarni baholash. 

Didaktik xatti-harakatlar amaliy qobiliyatlar va ko’nikmalarni shakllantirish 

sohasida tegishli bosqichlarga bo’linishi mumkin. Bu erda bizga «Mukammal 

kasbiy harakat modeli» ma’lum. Uning 6 bosqichi esa Germaniya ta’lim tizimida 

«Yo’naltiruvchi matn usuli» nomi bilan yuritiladi. Bu 6 bosqichni talabalar har bir 

amaliy ish-harakatni bajarish uchun mustaqil amalga oshirishlari kerak, faqat 

(zarur bo’lganda) yo’riqchining rahbarligida. Ushbu bosqichlar quyidagilardan 

iborat: 


1. Ma’lumot to’plash. Talaba berilgan ish topshirig’ini tahlil qiladi va 

kerakli hamma ma’lumotlarni mustaqil ravishda to’playdi. 

2. Reja tuzish. Talaba mustaqil ravishda barcha kerakli ish bosqichlaridan 

iborat ish rejasini tuzadi. 

3. Qaror qabul qilish. Talaba o’qituvchi bilan birgalikda ish rejasini amalga 

oshirish to’g’risida qaror qabul qiladi. 

4. Amalga oshirish. Talaba ish rejasi asosida ishni mutsaqil bajaradi. 

5. Tekshirish. Talaba ish natijasini mustaqil tekshiradi va «Baholash 

varag’i»ni to’ldiradi. 

6. Xulosa chiqarish. Talaba va o’qituvchi birgalikda ish jarayonini, 

shuningdek, ish natijalarini tahlil qilishadi va xulosa chiqarishadi. 

Har tomonlama kamol topgan mutaxassis  tayyorlash masalasi avvalo 

o’qitish jarayonida hal qilinadi. 

O’qitish jarayoni pedagogning va u rahbarlik qilayotgan talabalarning bilim, 

uquv hamda malaka tizimini ongli ravishda va puxta o’zlashtirishga qaratilgan 

izchil harakatlari majmuidan iborat. 

Oliy o’quv yurtlaridagi ta’lim talabalar shaxsini shakllantirishning, ularni 

aqliy va jismoniy kamol toptirishning, umumiy hamda kasbiy bilim berishning eng 

muhim vositasidir. 

O’qitish jarayoni davomida talabalarning bilish kuchlari ri-vojlantiriladi. 




24 

 

 



 

O’qitish o’qituvchining talabalarga bilim, o’quv va malaka tizimi berish, 

ularning bilish va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish borasidagi faoliyatidir. 

O’qish - talabalarning o’quv fani materialini o’zlashtirish borasida qiladigan 

muntazam va ongli mehnati. 

O’qitish ikki tomonlama jarayondir: u o’qituvchining faoliyati va talabalar 

faoliyatini o’z ichiga oladi. O’qituvchining faoliyati o’quv materialini bayon 

qilishdan, talabalarda fanga qiziqish, fikrlar va e’tiqodni tarkib toptirishdan, 

talabalarning mustaqil mashg’ulotlariga rahbarlik qilish, ularning bilim, ko’nikma 

va malakalarini tekshirish hamda baholashdan iborat. 

O’qitish jarayonining ikkinchi tomoni o’quvchining faoliyati bo’lib, u o’quv 

fani materialini o’zlashtirishdan hamda bilimlarni o’zlashtirish jarayonida fikrlar 

va e’tiqodni hosil qilish yuzasidan olib boriladigan muntazam mehnatdan iborat. 

O’qitish mazmuni hamma vaqt tegishli o’quv fani dasturi bilan 

belgilanishini, talabalarning o’qishini esa o’qituvchi yo’lga solib turishini nazarda 

tutib, muvaffaqiyatli ta’lim berishning asosiy sharti ta’lim berish mazmuni, 

o’qitish va o’qish orasidagi chambarchas uzviy bog’lanish deb hisoblamoq kerak. 

O’quv jarayonining to’g’ri qo’yilishi shu bilan ifodalanadiki, har qaysi 

bosqichda talabalar o’rganiladigan materialni tushunib oladilar, uquv va 

malakalarini takomillashtiradilar, birorta yangi narsani idrok etadilar. 

Ammo har xil bo’g’inlar ayni paytda muayyan yumushni bajaradi hamda o’ziga 

xos ko’rinish va metodlar bilan ifodalanadi. 

O’quv jarayonining har bir bo’g’inini oliy o’quv yurtlarida umumta’lim va 

mutaxassislik fanlarini o’rganishga tatbiqan batafsil ko’rib chiqish ushbu 

metodikaning mazmunini tashkil etadi. 

O’qitishning tashkiliy ko’rinishlari deganda, o’qituvchi va talabalarning 

maxsus tashkil etilgan, belgilangan tartibda va muayyan rejimda o’tadigan 

faoliyati tushuniladi. 

O’qitishning u yoki bu tashkiliy ko’rinishi talabalar guruhini va har bir 

talabai o’qitishning har xil ko’rinishlarida qo’shib olib borilishi, o’qitishda 




25 

 

 



 

talabalar mustaqilligining turli darajasi, talabalarning o’qishiga o’qituvchi 

rahbarligining har xil usullari bilan ifodalanadi. 

Oliy o’quv yurtlarida informatika  fanini o’rganishda odatda «qo’sh» darslar 

ya’ni, har biri 45 minutdan bo’lib, orasida 5 minut tanaffus qilinadigan ikki 

davrdan iborat darslar qo’llaniladi. Bu hol mashg’ulotlar tizimini rejalashtirishni 

osonlashtiradi va darslarda mustaqil grafik ishlar va hisoblashlar, mashqlar va shu 

kabilar o’tkazishni engillashtiradi. Pedagogika adabiyotlarida darslarni ularning 

belgilovchi har xil alomatlari asosida tasniflashning turli variantlari keltiriladi. 

Bunday alo-matlardan biri o’rganiladigan materialning mazmunidir. Bu alomatga 

ko’ra tasniflash informatika faniga shu darslarni eng to’la tavsiflab bera olgan 

bo’lur edi. Darslarni tasniflashning boshqa bir alomati ularni o’tkazish usullaridir. 




Download 302,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish