Менингококк инфекцияси

Прогнози. Бемор батамом тузалиб кетади.


ОРНИТОЗ, ПСИТТАКОЗ (ORNITHOSIS, PSITTACOSIS)

Бу ўткир юқумли касаллик бўлиб, хламидоз гуруҳига мансуб қўзғатувчилар одамга шу инфекцияга чалинган қушлар орқали ҳаво-томчи йўли билан юқади. Пситтакоз — орнитоз касаллигининг тўтилардан тарқаладиган туридир.

Этиологияси. Орнитоз қўзғатувчиси микроорганизмларнинг алоҳида хламидозалар (орнитоз қўзғатувчиси ПФУҲШ — лимфагранулемалар — трахомалар) турига мансуб. Қўзғатувчи риккетсиялар ва вируслар оралиғида жойлашган. Бу пича каттароқ бўлган ҳужайра ичидаги паразитдир. Эфир ва антибиотикларга, тетрациклинга сезгир, лабиллик билан юзага чиқади ва токсиген хусусиятга эга.

Эпидемиологияси. Орнитоз ўчоқли табиатга эга бўлган зоонозлар гуруҳига киради. Қушлар инфекция манбаи бўлиб ҳисобланади. Бу қўзғатувчи одатда қушларнинг ахлати билан ташқи муҳитга ажралади.

Касаллик асосан аэроген хаво йўли билан тарқалади. У одамга аксари паррандалардан (ўрдак ва курка, айниқса каптарлардан, ярим ёввойи, ёввойи каптарлардан, тўтиқуш ва канарейкалардан), шунингдек, бошқа ёввойи қушлардан ҳам юқиши мумкин.

Орнитозга учраган бемор организмидаги қўзгатувчи умуман юқмаслиги туфайли атрофдагиларга айтарлй хавф туғдирмайди.

Патогенези ва патологик анатомияси. Орнитознинг қўзгатувчиси асосан бронх ва бронхиал эритемийларни, ретикулоэндотелий, лимфоид тўқималар ва ўпкани зарарлаган ҳолда ҳужайра ичида ривожланади. Натижада ҳужайра ёрилади ва қўзғатувчи қонга ўтиб, вирусемия, токсемия ва организмдаги аллергик ўзгаришларга сабаб бўлади. Шундан кейин қўзғатувчи паренхиматоз аъзоларга диффузия орқали ўтади. Бунга ўпка ва бронхлардаги иккиламчи микрофлора қўшилиб, аралаш вирусли бактериал жараён ривожланади. Қўзғатувчи ретикулоэндотелий ҳужайраларида ушланиб қолиши, кейин яна қонга ўтиб, касалликнинг қайталанишига сабаб бўлиши мумкин.

Бу касалликдаги ўзгаришлар бронх томир характерида бўлади ва интоксикация бартараф қилингандан кейин хам анча сақланиб туради. Бунда беморларнинг бир қисмида қолдиқ интерстициал яллиғланиш холатлари рўй беради.

Мурдани ёриб кўрилганда катарал трахеобронхитни, қисмларга бўлинган ателектаз ва қуйилиб қолган зотилжам фокусларини кўрса бўлади. Улар кулранг, кулранг-қизғиш ва бинафша рангда бўлади ва ўпканинг нормал тўқимасидан кескин чегараланиб туради. Плевра камдан-кам холларда зарарланади.