Менежмент. Маркетинг

Misol

Anri Fayolning menejment tamoyillari

1. Mehnat taqsimoti. Ixtisoslashtirish odatdagidek tabiiydir. Mexnat taqsimotining maqsadi shu tirishishda ishni kup hajmda va sifatlirok bajarishdir. Bu etibor va kuchlar yunaltirilgan maqsadlar soni qisqartirilishi hisobiga erishiladi.

2. Vakolat va javobgarlik. Vakolat bu buyruq berish huquqi, javobgarlik esa uning karama-qarshisining tuzuvchisidir. Qaerda vakolat berilsa, uyerda javobgarlik paydo bo‘ladi.

3. Intizom. Intizom firma va uning ishchilari o‘rtasida erishilgan bitimlarga bo‘ysinish va xurmatni ko‘zda tutadi. Intizomiy rasmiyatchilikni keltirib chiqaradigan firma va ishchilarni bog‘lovchi bu bitimlarni o‘rnatish indo‘striya raxbarlarining eng muhim vazifalaridan biri bo‘lib qolishi kerak. Intizom adolatli qo‘llaniladigan sanksiyalarni ham ko‘zda tutadi.

4. Yakkaboshchilik. Ishchi buyruqlarni faqat bevosita bir boshliqdan olishi kerak.

5. Yo‘nalishning birligi. Bir maqsad doirasida amalda bo‘lgan har bir guruh yagona reja bilan birlashgan bo‘lishi va bir rahbarga ega bo`lishi kerak.

6. SHaxsiy manfaatlarning umumiylarga buysinishi. Bir ishchining yoki ishchilar guruhining manfaatlari katta masshtabdagi kompaniya yoki tashkilotning manfaatlaridan ustun kelishi mumkin emas.

7. Xodimlarni mukofotlash. Ishchilarning vafodorligini va madadini taminlash uchun ular o‘z xizmati uchun adolatli ish haqi olishlari kerak.

8. Markazlashtirish. Mexnat taqsimoti kabi markazlashtirish ham odatdagidek tabiiydir. Biroq, markazlashtirishning tegishli darajasi aniq sharoitga bogliq xolda uzgaradi. SHuning uchun markazlashtirish va markazlashtirilmaslik o‘rtasida to‘g‘ri mutanosiblik bo‘lishi to‘g‘risida savol tug‘iladi. Bu eng yaxshi joiz natijalarni taminlanadigan meyerlarni aniqlash muammosidir.

9. Skalyar zanjir. Skalyar zanjir - bu rahbarlik lavozimlarida turgan shaxslar qatori. Bu zanjir eng yuqori lavozimdagi shaxsdan to past bo‘g‘in rahbarigacha cho‘ziladi.

10. Tartib. Joy - xamma narsa uchun va hamma narsa o‘z o‘rnida.

11. Adolatlik. Adolatlik - bu yaxshilik va haqqoniyatlikning birikuvidir.

12. Xodimlar uchun ish joyining barqarorligi. Kadrlarning tez qunimsizligi tashkilotning samaradorligini pasaytiradi. Ish joyiga yopishib olgan o‘rtacha raxbar, albatta, o‘z ish joyiga yopishib olmagan va tezda ishdan ketadigan mashhur, istedodli menejerdan afzaldir.

13. Tashabbus. Tashabbus reja ishlab chiqish va uni muvaffaqiyatli amalga oshirishni taminlashni anglatadi. Bu tashkilotga kuch va energiya beradi.

14. Korporativ ong. Ittifoq - bu kuch. Bu esa xodimlarning uyg‘unligi natijasidir.

Manba: Henri Fayol. General and Indo‘strial Management (London: Pitman, 1949), pp. 20-41.