Менежмент. Маркетинг

2.4. Axloq fanlarining rivojlanish maktabi

Psixologiya va sosiologiya kabi fanlarning rivojlanishi va tadqiqot usullarining mukammallashishi ikkinchi jaxon urushidan so‘ng ish joyidagi axloqni o‘rganishni yukori darajada jiddiy ravishda ilmiylashtirdi. Axloqiy bexivioristik yo‘nalish rivojining keyingi davri eng yirik namoyandalari ichida Kris Ardjiris, Lensis Laykert, Duglas MakGregor va Frederik Gersbergni birinchi navbatda eslatib o‘tish mumkin. Bu va boshqa tadqiqotchilar ijtimoiy o‘zaro tasirning, motivasiyalarning, xokimiyat xarakteri va obro‘sining, tashkiliy tuzilmalarning, tashkilotlardagi kommunikasiyalarning, liderlikning, ish mazmuni o‘zgarishining va ish xayoti sifatining turli jihatlarini o‘rganishdi. Biz ularning ishlari bilan tegishli mavzularga bog‘liq holda keyingi boblarda tanishib o‘tamiz.

Axloq fanlari maktabi eng avva’lo shaxslararo munosabatlarni yo‘lga qo‘yishda mujassamlangan insoniy munosabatlar maktabidan sezilarli darajada uzoqlashdi. YAngicha yondashuv yuqori darajada ishchiga o‘z imkoniyatlarini tashkilotlarni tashkil qilish va ularni menejmentda axloq fanlari kosepsiyalarini qo‘llash asosida anglashga yordam berishga intildi. Umumiy qilib aytganda, bu maktabning asosiy maqsadi bo‘lib insoniy resurslarning samaradorligini oshirish hisobiga tashkilotning samaradorligini oshirish edi.

Axloq yondashuvi shunchalik mashxur bo‘ldiki, 60-chi yillarda Menejment sohasini u butunlay qamrab oldi. Oldingi maktablar kabi, bu yondashuv Menejment muammolarini «yagona eng yaxshi usul» bilan hal qilishni himoya qildi. Uning bosh postulati shundan iborat bulganki, axloq fanining to‘g‘ri ishlatilishi har doim ayrim ishchining kabi, butun tashkilotning ham samaradorligini oshirishga yordam beradi. Biroq biz buni kitobning so‘nggi qismida ko‘ramiz, ish mazmunini o‘zgartirish va ishchining korxona Menejmentida ishtirok etishi kabi usullar faqat ayrim ishchilar uchun va ayrim vaziyatlarda samarali bo‘ladi. SHunday qilib, bixevioristik yondashuvning ko‘pgina muxim ijobiy natijalariga qaramasdan, u bazan uning tarafdorlari o‘rganib chiqqan vaziyatlardan farq qilgan vaziyatlarda asossiz bo‘lib qolgan edi.