Мелимухаммедов элёр акбарович қАНҒ давлати археологик ва ёзма манбаларда

Антик даври этногенетик жараёнларининг таҳлилига кўра, давр охирларига келганда қанғар элатига хос 4-5 этник омиллар шаклланади яъни, биринчидан, Сирдарёнинг ўрта ҳавзасида, Кангкиа давлатининг марказий ҳудудларида этно-ҳудудий бирлик таркиб топади; иккинчидан, ана шу этно ҳудудий бирлик доирасида бир хил ривожланиш даражасидаги иқтисодий-хўжалик бирлиги вужудга келади; учинчидан, таркиб топган ҳудудий бирлик доирасида деярли бир хил ривожланишдаги этномаданий бирлик майдони қарор топади; тўртинчидан, ўзбек халқига хос антропологик тип – Ўрта Осиё икки дарё оралиғи типи шаклланади; ва ниҳоят, бешинчидан, янги этнос-қанғар элати атрофида жипслашган Кангкиа давлат конфедерацияси, яъни сиёсий давлат уюшмаси таркиб топади. Демак, ўзбек халқи этногенезининг иккинчи босқичида ўзбек элатига хос қатор омиллар таркиб топади.

Милодий эранинг бошларидан Қовунчи маданиятининг таъсири бир томондан Суғд ерларига, иккинчи томондан Шимолий Фарғонага кириб боради. Хоразм воҳаси ҳақида гапирмаса ҳам бўлади. Чунки, Сирдарё бўйларидан Амударё дельтасига туркий этносни кириб бориши антик давр Хоразм тангаларида, кулолчилик маҳсулотларида яққол кўзга ташланади. Қовунчи маданиятига хос анъаналар таъсирида милодий IV-V асрларда Бухоро воҳасининг шимолий-ғарбий даштларида туркийгўй қабилаларнинг “Қизилқир маданияти” шаклланади . Қизилқир маданиятининг шаклланиши хионийларнинг Ўрта Осиёга кириб келиши билан боғлиқ бўлиши эҳтимолдан узоқ эмас.

2.2 Қанғарларнинг антропологик хусусиятлари ва уларнинг тарқалиш географияси.

• Ҳинд эпоси “Махабхарата”да “Ашвамедха”га қурбонлик қилувчи ёввойи қабилалар орасида саклар, тохарлар ва канкилар бўлиб, улар пешоналарини ҳайвон шоҳлари билан безаб, ашвамедхага қўллари тўла совға келтирувчи одамлар эди , - деб ёзади. Канкилар Сирдарё ўрта ҳавзасида яшовчи қадимги қабилалар бўлиб, Махабхаратада уларни тилга олиниши муҳим аҳамият касб этади. Чунки, улар археологик изланишлар натижаларига кўра, Тошкент воҳасида, антик даврда таркиб топган Қовунчи маданияти қабилалари эди.