Maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti loyihalarni moliyalashtirish fakulteti

Malakaviy ishning tarkibiy tuzilishi. Malakaviy ish kirish, 3 bob, 8 bo'lim, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati, o'n bitta rasm va to'qqizta jadvaldan iborat.

I BOB. Erkin iqtisodiy zonalar tashkil etishning nazariy-huquqiy asoslari

1. 
   Erkin iqtisodiy zonalar tushunchasi, kelib chiqishi va tashkil etishdagi yondashuvlar
   

Erkin iqtisodiy zona (EIZ) - bu tadbirkorlik va boshqa xo'jalik faoliyati bilan shug'ullanish uchun shart-sharoitlarni odatdagiga qaraganda qulayroq qilib o'rnatuvchi aniq belgilangan chegara va maxsus huquqiy rejimdagi suveren mamlakatning ma'lum bir hududidir.

XX asrning ikkinchi yarimlaridan boshlab erkin iqtisodiy zona xalqaro iqtisodiyotning ajralmas qismi bo'lib kelmoqda. Jahon xo'jaligi aloqalarida erkin iqtisodiy zona xalqaro tovar almashinuvining faollashuvi, investitsiyalar mobilizatsiyasi, ish bilan bandlik darajasini o'sishi hisobiga iqtisodiy o'sish ko'rsatkichini tezlashtiruvchi omil sifatida qaralmoqda.
Erkin iqtisodiy zonani hududiy-xo'jalik jihatidan ham qadimiy, ham zamonaviy deb atash mumkin. Ularning ildizi qadim o'tmishga borib taqaladi, va mana shu vaqtning o'zida o'z amaliy faoliyatini zamonaviy rivojlanishda boyitadi.
Erkin iqtisodiy zonalarning tarixi uzoq o'tmishdan boshlanadi. 2000 yillar muqaddam, eramizdan avvalgi 166 yilda grek davlati Delosda birinchi marotaba hujjat asosida, savdoni engillashtirish maqsadida erkin iqtisodiy zonani tashkil qildilar. U erdagi savdogarlar soliqlardan, bojlardan va ma'muriy rasmiyatchiliklardan ozod etilgan.
Boshlang'ich erkin iqtisodiy zonalar deb, daryo bo'yidagi yirik portlarda joylashgan maxsus hududlar, temir yo'l zanjirlari, aeroportlar yoki ularga tegishli bo'lgan tumanlar hisoblangan. Ular xorij mahsulotlarini olib kirish, olib chiqishda erkin va boj to'lovlaridan ozod qilingan, mamlakatning bojxona hududidan ajratib olingan makonlardir. Erkin iqtisodiy zonalarning ikkinchi bor tug'ilishi, paydo bo'lishi XX asrning ikkinchi yarimlariga to'g'ri keldi. Ular rivojlangan va rivojlanayotgan
mamlakatlarda keng tarqala boshlagan, ularning izidan esa, anchagina kechikishlar bilan o'tish iqtisodiyotida bo'lgan mamlakatlarda tuzila boshladi. Bunga mustamlaka tuzumlarning qulashi natijasida iqtisodiy rivojlanish yo'liga yuzga yaqin mustaqil davlatlarning qo'shilishi; o'nlab integratsiya uyushmalarining tashkil topishi; yangi industrial mamlakatlarning jahon xo'jaligiga faol qo'shilishi; jahon sotsialistik tuzumining qulashi; ilmiy-texnika inqilobi rivojlanishi, dunyoda raqobatning va iqtisodiy jarayonlar erkinlashuvining kuchayishi kabi omillar sabab bo'lgan.
Erkin iqtisodiy zonalarning evolyutsiyasi