Maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti loyihalarni moliyalashtirish fakulteti

4- rasm. AQShda tashkil etilgan asosiy EIZ turlari¹

Tashqi savdo zonalari. Zamonaviy TSZlarda turli tarzdagi xizmatlar ko'rsatiladi. Mazkur hududlarga keltirilgan tovarlar nafaqat omborxonalarda saqlanadi, turlarga ajratiladi, qadoqlanadi, balki mahsulot qayta ishlanishi, ba'zi mahsulotni import qilingan yoki mahalliy komponentlar yordamida yig'ish, hattoki, hududga olib kelinadigan yoki shu erning o'zida yaratiladigan mahsulot bazasida ishlab chiqarishning alohida turini tashkil etish mumkin. TSZlar dengiz portlari, aeroportlarda yoki ularga yaqin joyda tashkil etiladi. Birinchi TSZlari AQShda 1934 yilda "Tashqi savdo zonalar to'g'risida"gi Qonun asosida yaratildi. 1950 va 1991 yillarda Qonunga, bu hududlar faoliyatini kengaytirish va diversifikatsiyasini kuchaytirishga qaratilgan, jiddiy o'zgartirishlar va qo'shimchalar kiritildi. 1934 yildagi Qonunga muvofiq AQShning Savdo vazirligi qoshida tashqi savdo zonalari bo'yicha Qo'mita tashkil etilgan va uning vakolatiga hududlar tashkil etish to'g'risida arizalarni ko'rib chiqish va tasdiqlash hamda yaratilgan hududlar boshqaruvchilarining, ya'ni ma'muriy kengashlarining faoliyatini nazorat qilish
belgilangan.

AQShdagi tashqi savdo zonalari¹

3- jadval

Tashkil etilishi	1934 yildan beri «Tashqi iqtisodiy zonalar to'g'risida»gi Qonun asosida mamlakatning barcha shtatlarida
Soni	500dan ortiq
Yaratilish sababi	qulay geografik joylashuv (xalqaro transport yo'llariga, yirik sanoat markazlariga, chegaraga yaqinlik va b.q.); rivojlangan infratuzilmaning mavjudligi (yo'llar, omborlar, yuk terminallari, zarur texnika, energiya, suv va issiqliq bilan ta'minlanganlik va h.k.)
Maqsadi	Hududlarning iqtisodiy faolligini kengaytirish; AQShni jahon savdo tizimiga chuqurroq jalb qilish; ishsizlik darajasini pasaytirish
Turlari	Umumiy maqsadlardagi zonalar (UMZ) Maxsus maqsadlardagi subzonalar (MMSZ)